เด็กบ้านสวน 

ระยะทางราว 150 เมตรจากร้าน Little Tree Garden บ้านไม้สีขาวชั้นเดียวหลังกะทัดรัดน่ารักและร่มรื่นของปิ๋มก็อยู่ตรงหน้าเรา แม้จะไม่ได้ยกใต้ถุนสูงเหมือนบ้านไทยสมัยก่อน แต่ก็สูงพอให้นั่งห้อยขาเล่นที่นอกชานบ้านได้สบาย เป็นบ้านที่ลมโกรกโดยไม่ต้องพึ่งพัดลมไม่ต้องง้อแอร์เลย เพราะมีหน้าต่างรอบบ้าน หลังคาจั่วสูงช่วยให้บ้านชั้นเดียวดูโปร่งโล่งและไม่อึดอัด ส่วนความขาวที่พร้อมเพรียงกัน ตั้งแต่หลังคา ฝาบ้าน ประตู หน้าต่าง เครื่องเรือน กระทั่งผ้าม่าน หมอนอิง ช่วยให้ทุกมุมในบ้านดูโฮมมีและสบายตา

“รู้สึกว่าตัวเองโชคดีที่เกิดเป็นเด็กบ้านสวน ถึงจะไม่มีของเล่นสักชิ้น เพราะบ้านอยู่ไกลตลาด กินแต่ขนมฝีมือแม่มาตั้งแต่เล็กจนโต ต้องโอกาสพิเศษมากๆ จริงๆ ถึงจะได้ซื้อขนมหรือของเล่นจากตลาด แต่ก็ไม่ได้รู้สึกว่าชีวิตวัยเด็กพร่องอะไรไป” ปิ๋มพาย้อนกลับไปช่วงวัยเยาว์ที่ความสุขสนุกยังกระจ่างชัดในความทรงจำ

“เข้าสวนเก็บลูกลำพูมาทำเป็นเส้นก๋วยเตี๋ยวเป็นถั่วงอก ใบตอง กาบกล้วย ดิน โคลน เป็นของเล่นได้หมด รถเด็กเล่นของเราไม่จำเป็นต้องเป็นรถของเล่นจากตลาด มันฝึกให้เป็นคนยืดหยุ่นนะ เลยไม่ค่อยยึดติดกับอะไร ส่วนของกินที่แม่หยิบจับวัตถุดิบในสวนมาทำให้ลูกๆ กิน ขนมแม่ก็จะใส่มะพร้าวตลอด กับข้าวก็เป็นแกงบ่อย เพราะหลังบ้านเรามีต้นมะพร้าว สิ่งเหล่านี้เราซึมซับมาโดยไม่รู้ตัวว่า แม่สอนบทเรียนธรรมชาติให้รู้ว่าต้นไม้รอบตัวเป็นอาหารได้ ถ้ารู้จักมันดีพอ”

นอกจากการเล่นสนุกตามประสาเด็ก ชีวิตเด็กบ้านสวนจริงๆ ลำบากไหมนะ คนไม่มีสวนที่บ้านนึกอยากรู้ “ก็ลำบากแต่ไม่ได้เกินทน”​ ปิ๋มตอบหลังทวนความทรงจำอยู่แวบหนึ่ง “เราไม่มีถนนเข้าบ้าน ต้องไปแชร์เรือบ้านลูกพี่ลูกน้องเวลาไปโรงเรียน ก็ไม่ลำบากอะไร แต่ถ้าเป็นหน้าฝนล่ะก็ กว่าจะเดินลุยสวนไปขึ้นเรือได้ก็เปื้อนไปทั้งตัว หรือถ้าเป็นหน้าผักตบชวา นั่งเรือไปก็ต้องช่วยกันดึงกอผักตบออก แต่พอมองย้อนกลับไป ก็สนุกดีนะ”​

แล้วการโตในบ้านสวนที่โอบล้อมด้วยธรรมชาติ วิถีชีวิตแบบนั้นให้อะไร ปิ๋มตอบแบบแทบไม่ต้องเสียเวลาคิด “การได้อยู่ใกล้ชิดธรรมชาติช่วยได้เยอะเลยนะ ทำให้รู้ว่าตัวเองก็เป็นส่วนหนึ่งของธรรมชาติเหมือนกัน เมื่อไหร่ที่ออกไปใช้ชีวิตนอกบ้านเยอะๆ นานๆ จะรู้สึกอึดอัด”

ก่อเกิด  Little Tree Garden

เหตุผลเดียวที่คนติดบ้านอย่างปิ๋มยอมห่างบ้านก็คือเรื่องเรียน และความไกลบ้านขั้นสุดคือการไปเรียนต่อที่ออสเตรเลีย 2 ปี กลับมาได้งานทำแถวสีลม ทำได้ไม่กี่เดือน ก็สู้กับการขับรถเข้าเมืองมาทำงานทุกวันไม่ไหว ปิ๋มตัดสินใจลองเปิดคลาสสอนภาษาอังกฤษที่บ้านสวน ช่วงแรกเป็นเด็กๆ ในละแวกบ้านที่มาเรียน แล้วค่อยบอกกันปากต่อปาก จนมีผู้ปกครองขับรถจากกรุงเทพฯ พาลูกหลานมาเรียนกับครูปิ๋มถึงบ้านสวน

ต้องนึกถึงสภาพบ้านสวนครอบครัวริ้วบำรุงเมื่อ 20 ปีก่อนที่อยู่ลึกจากปากทางถนนใหญ่ ร้านค้าก็กระจุกตัวอยู่แค่ในตลาด ดิลิเวอรี่ไม่ต้องพูดถึง เมื่อนักเรียนและผู้ปกครองเพิ่มขึ้น แถมเด็กบางคนมีคลาสเรียนทั้งเช้าบ่าย ประจวบกับเป็นช่วงที่วิทย์ – ศิริวิทย์ ริ้วบำรุง น้องชายคนสุดท้องเริ่มเป็นนักจัดสวน คนรักสวนจึงตามมาดูสวน ดูต้นไม้ และช้อปของตกแต่งสวนของวิทย์กลับบ้าน คุณยายบังอร ริ้วบำรุง คุณแม่ของปิ๋มจึงต้องเตรียมเมนูของว่างและเครื่องดื่มง่ายๆ ไว้รับรอง

ใครจะคิดว่าจากลูกชิ้นย่าง ขนมปังปิ้ง และน้ำสมุนไพรง่ายๆ ในตอนนั้นจะขยายกลายเป็น Little Tree Garden ร้านอาหารเต็มตัวที่ลูกค้ายังเต็มใจที่จะดั้นด้นมากิน

“ไม่เคยคิดเลยว่าร้านจะไปได้ดีมากๆ อย่างนี้ ไม่เคยมีภาพใหญ่โตในหัวว่าต้องทำร้านให้ก้าวไปถึงไหน เพราะตอนนั้นแค่อยากมีสัมมาอาชีพที่เลี้ยงตัวเองได้ แต่เหตุปัจจัยทำให้มันเป็นไป แล้วก็ค่อยๆ เติบโต เป็นภาพที่ค่อยๆ เคลื่อนไหวไปเรื่อยๆ เลยไม่ได้ตกใจอะไร ถ้าคิดจะเปิดร้านอาหารแต่แรกอาจจะไม่กล้าทำ เพราะกังวล”

ทว่า การเติบโตของ Little Tree Garden ก็มาพร้อมกับภาระหน้าที่ที่มากขึ้น ต้องคิดตัดสินใจเยอะขึ้น เหนื่อยขึ้น  และปิ๋มเองก็มีลูกๆ ที่ต้องดูแล แต่ละมื้อแต่ละเดย์จึงมีสารพันเรื่องราวเข้ามา ถึงเวลามองหาเครื่องมือมาช่วยฮีลใจตัวเองแล้ว

วงกลมดอกไม้…พลังบำบัดจากธรรมชาติ

ปิ๋มอธิบาย Flower Mandala ตัวช่วยที่เธอเลือกว่า  “จริงๆ แล้ว Mandala ก็คือตัวเรา เป็นการทำงานกับตัวเองผ่านการเรียงดอกไม้ในวงกลม แต่ละกลีบแต่ละใบที่วางเรียงลงไปต้องทำให้สมมาตรกัน เป็นการจัดระเบียบใจเราไปด้วย” ปิ๋มพูดไปพร้อมกับทำ Flower Mandala ให้เราดูด้วย

“ไม่ยากอย่างที่คิดหรอก” ปิ๋มเงยหน้าให้กำลังใจ “ง่ายๆ เลยคือ คิดแค่ว่าจะต้องทำวงกลมนี้ให้สมมาตร แล้วใช้ความรู้สึกเริ่มเรียงจากตรงกลางออกไปให้สมดุลก็พอ นอกจากดอกไม้ใบไม้แล้ว จะใช้เมล็ดธัญพืช หิน ไม้ ฯลฯ ได้หมด ยิ่งเราทำละเอียดเท่าไหร่ ใจเราก็จะละเอียดขึ้นเท่านั้น ทำใจให้ว่าง และอยู่กับโมเมนต์นั้นกับสิ่งที่กำลังทำ เป็นงานที่ใช้ใจทำผ่านมือ”

Flower Mandala มีเมสเสจดีๆ ซ่อนอยู่ ตั้งแต่ก่อนทำ – ขณะทำ – หลังทำ อย่างตอนเก็บดอกไม้ เข้าใจว่าน่าจะเลือกจากดอกหรือสีที่ชอบ แต่ปิ๋มกลับรู้สึกเหมือนถูกดอกไม้เรียกให้เข้าไปหา ซึ่งน่าจะเป็นการทำงานของอารมณ์กับจิตใต้สำนึกมากกว่า มาถึงตอนเรียงดอกไม้ อุปสรรคสำคัญคือลม พัดมาที ดอกไม้ปลิวกระจายว่อนไปทั่ว พอหายหงุดหงิดแล้วก็กลับไปเริ่มทำใหม่ นอกจากจะได้เห็นใจตัวเองตอนหงุดหงิดแล้ว ยังเป็นการยอมรับในสิ่งที่ควบคุมไม่ได้ ถ้าเราตามอารมณ์ที่เกิดขึ้นทันจะช่วยให้ความรู้สึกนั้นเบาลงได้ เมื่อเรียงเสร็จ ได้ Flower Mandala แล้วก็จะทำลายทิ้ง เพื่อสื่อถึงความไม่จีรังและการไม่ยึดติดในทุกสิ่ง

ปิ๋มอาจไม่ได้ทำ Flower Mandala เพื่อการบำบัดจริงจัง ด้วยคิดว่ามนุษย์ควรหมั่นสำรวจและดูแลจิตใจตัวเองอยู่เสมอ เพราะอารมณ์เกิดขึ้นได้ตลอดเวลา ไม่ต้องรอให้ทุกข์ก้อนใหญ่ถึงคิดหาทางแก้ไข “สัมผัสได้ว่า Flower Mandala มีพลัง ไม่ต้องรอให้ทุกข์หรือไม่สบายใจก่อนถึงทำ เพราะวันที่ใจเราโล่งสบาย ไม่ต้องรีบ ใช้เวลาอยู่กับเขาได้นาน งานจะออกมาละเอียดขึ้น หรือวันที่วุ่นวายใจ ความเนิบช้าค่อยๆ วางกลีบดอกไม้ ก็เป็นเหมือนการได้ปล่อยวางความยุ่งๆ ออกจากใจไปด้วย ทำแล้วรู้สึกใจนิ่งขึ้น แต่ถ้าทำในวันที่มีภาระรออยู่ ความละเอียดในการทำก็จะน้อยลง

“ส่วนใหญ่จะทำตอนเช้า รู้สึกว่าถ้าเราได้เริ่มต้นวันด้วยการเติมพลังดีๆ ทั้งวันเราจะได้เจอสิ่งดีๆ ยิ่งวันไหนมีเรื่องวุ่นวายใจอยู่ การทำ Flower Mandala ช่วยจัดระเบียบความยุ่งนั้นได้ รู้สึกเบาสบายขึ้น เชื่อว่าดอกไม้ใบไม้บำบัดเราได้ เมื่อเรารีแลกซ์ขึ้น ความทุกข์ก็เบาบางลงได้”

โลกยามเช้าของปิ๋ม

“อยากแชร์เรื่อง ‘กิจกรรมยามเช้า’ เคยเข้าใจว่าตัวเองเข้าช่วงวัยทอง แม้กลางคืนจะนอนเต็มที่แต่ตกบ่ายจะง่วงเพลียตลอด ความที่สนใจเรื่องการอาบป่า แต่ก็ทำที่บ้านเรานี่ล่ะ เพราะมีกลิ่น เสียง สัมผัสครบ เลยปรับมาตื่นตี 5 เหยียบน้ำค้างบนยอดหญ้าด้วยเท้าเปล่า (Grounding) รับแสงแดด กวาดลานหน้าบ้าน ขุดดิน ปลูกดอกไม้ รดน้ำต้นไม้ ใช้เวลาอยู่กับต้นไม้ดอกไม้นานหน่อย สัมผัสได้เลยว่ามันมีพลังจริงๆ นะ กลายเป็นกิจกรรมที่ขาดไม่ได้ ตอนนี้ไม่เคยง่วงนอนระหว่างวันอีกเลย การตื่นเช้าทำให้ทำอะไรได้เยอะ รู้สึกว่ามีเวลามากขึ้น ถ้ามีอะไรอยากทำอยู่ในใจแต่ยังไม่ได้ทำหรือทำได้ไม่หมด จะเป็นขยะตกค้างในใจเรา ทับถมกันไป แต่พอตื่นเช้า จะสะสางได้มากขึ้น รู้สึกมีแรงและสดชื่นตลอดทั้งวัน

“อีกเรื่องที่อยากให้กลับมาใส่ใจกัน ก็คือเรื่องอาหารการกิน สมัยมหา’ลัยเคยไปปฏิบัติธรรมที่สวนโมก์ ติดใจข้าวกล้อง หลังจากนั้นก็ซื้อข้าวกล้องให้ที่บ้านกิน ความสุขของเราคือการหาอาหารดีๆ ให้พ่อแม่กิน โชคดีที่ท่านเปิดใจรับสิ่งใหม่ๆ ที่เรานำเสนอ เพราะมั่นใจเชื่อใจเรา

“อย่างตา (คุณพ่อเสวก ริ้วบำรุง) ปีนี้อายุ 81 แล้ว ทำทุกอย่างที่เราบอกโดยไม่มีอีโก้ ทั้งที่ชีวิตเขาก็ประสบความสำเร็จ บอกให้ออกกำลังกายยังไงก็ทำ ชวนเรียนโยคะก็เรียน เพราะมีแอดติจูดที่ดีมาก คืออยากดูแลตัวเอง เพราะไม่อยากเป็นภาระให้ลูกหลาน ฉะนั้น อะไรที่ลูกหลานบอกว่าดี ตายินดีรับหมดเลย อยากมีชีวิตอยู่รอดูความสำเร็จของลูกหลาน ส่วนยายเป็นสายลงมือทำ อายุ 75 แล้ว แต่มีความสุขกับการได้ทำโน่นทำนี่ทุกวัน (ร่วมคอนเฟิร์มอีกเสียง เพราะเราเป็นแฟนคลิป ‘ยายอรทำอะไร’) เพราะคนแก่ถ้าเมื่อไหร่ที่คิดว่าตัวเองไม่มีประโยชน์แล้ว จิตใจจะห่อเหี่ยว ร่างกายก็อ่อนเปลี้ยไปด้วย เลยชวนไปเป็นอาสาสมัครทำยาโฮมีโอพาธีย์ (Homeopathy) เป็นศาสตร์การแพทย์แนวธรรมชาติ ก็ได้ทำยากันยาวๆ เลย”

ปิ๋มเคยฝันอยากมีร้าน Green Grocery ตั้งแต่กลับจากออสเตรเลียใหม่ๆ ตอนนี้ฝันนั้นได้มาสานต่อที่ร้าน Whispering Café แล้ว ความที่สนใจอาหารสุขภาพ อาหารอินทรีย์ อาหารสะอาดเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว ปิ๋มจึงสนุกและมีความสุขมากกับการเลือกสินค้าออร์แกนิกมาวางขาย ส่วนค่ายเรียนรู้ธรรมชาติที่เริ่มต้นทำเมื่อตอนลูกอายุ 2 ขวบ เพราะอยากหาเพื่อนให้ลูก จนตอนนี้ลูกโตกลับมาช่วยแม่เป็นพี่เลี้ยงในค่ายได้แล้ว ปิ๋มก็ยังทำอยู่ “จริงๆ รายได้จากการทำค่ายไม่ได้มากอะไร เพราะเราทำแค่ช่วงปิดเทอม แต่ที่ยังทำมาตลอด 15-16 ปีที่ผ่านมา เพราะมีความสุขเวลาได้อยู่กับเด็กๆ ชอบเป็นครู รู้สึกดีที่ได้ยินคนเรียกว่า ‘ครูปิ๋ม’ ถ้าลูกศิษย์กลับมาหายิ่งปลื้มใจ”

เท่าที่คุยกันมา ปิ๋มมีหลายบทบาท เป็นทั้งลูกของพ่อแม่และเป็นแม่ของลูกๆ เป็นเจ้านายที่มีลูกน้อง เป็นครูปิ๋มของเด็กๆ “ความสุขของเราคือการได้ทำหน้าที่ในแต่ละบทบาทให้ดีที่สุด ถ้าสุขเราก็ยินดี เมื่อไหร่ที่ทุกข์เข้ามาก็พร้อมจัดการ แต่การจะดูแลคนอื่นได้ เราต้องดูแลตัวเองให้ดีก่อน อยากมีเวลาได้ดูแลตัวเองให้มากกว่านี้ เพราะบางทียุ่งๆ ก็ละเลยไป ส่วนตัวเชื่อว่า การเกิดมาของทุกคนต้องมีความหมาย ถ้าเราทำหน้าที่ของเราในแต่ละบทบาทได้ดีอยู่แล้ว การเกิดและการจากไปของเราจะมีความหมาย”