Ghost Tour ไม่น่ากลัวอย่างที่คิด

ไม่ว่าคุณจะเชื่อเรื่องเหนือธรรมชาติหรือไม่ก็ตาม แต่สิ่งเหล่านี้ถูกออกแบบมาให้เป็นการผจญภัยมากกว่าประสบการณ์ด้านจิตวิญญาณ เป็นรูปแบบการเดินทางหรือกิจกรรมที่ให้ผู้เข้าร่วมได้เรียนรู้ เผชิญหน้า หรือมีประสบการณ์แปลกใหม่เกี่ยวกับประวัติศาสตร์เรื่องผีหรือการหลอกหลอนในสถานที่ใดสถานที่หนึ่งโดยเฉพาะ

องค์ประกอบหลักของการท่องเที่ยวประเภทนี้มีอยู่ 3 อย่าง คือ โรงแรมที่พักที่หาลูกค้าโดยอ้างเรื่องผี การเที่ยวชมสถานที่ที่เชื่อกันว่ามีผีสิง และการพิสูจน์อาถรรพ์โดยมีเรื่องเล่าหรือเรื่องราวของประวัติศาสตร์จากการเสียชีวิต การฆาตกรรมหรือโศกนาฎกรรมเข้ามาเกี่ยวข้อง เช่น สนามรบเกตตีสเบิร์ก รัฐเพนซิลเวเนีย หนึ่งในที่ที่มีการนองเลือดมากที่สุดของสงครามกลางเมือง และถูกเล่าต่อๆ กันมาว่ามีทหารเดินอยู่เต็มไปหมด

ต่างกับบ้านผีสิงของไทยที่ถูกจำลองขึ้นและตกแต่งบรรยากาศให้น่ากลัว เพื่อความสนุกตื่นเต้น ซึ่งเป็นหนึ่งในกิจกรรมในสวนสนุก โดยไม่ได้มีเรื่องราวหรือประวัติศาสตร์ของสถานที่เข้ามาเกี่ยวข้อง แต่อาจมีความละม้ายคล้ายคลึงกันบ้างในส่วนของการล่าผีที่พุ่งเป้าไปที่การพิสูจน์อาถรรพ์หรือการตามล่าวิญญาณสิ่งเร้นลับ ซึ่งจะมีอุปกรณ์ทั้งในแง่ของศาสตร์ลี้ลับและเทคโนโลยีเข้ามาเกี่ยวข้อง เพียงแต่ทัวร์ผีสิงจะเน้นเพื่อความบันเทิง

Ghost Tour มีอยู่หลากหลายรูปแบบสามารถเลือกตามความเหมาะสมของผู้เยี่ยมชมได้ เช่น ครอบครัวที่มีเด็กหรือจิตใจยังไม่แข็งพอก็อาจเลือกเที่ยวชมสถานที่ที่ไม่น่ากลัวนักพร้อมกับฟังเรื่องราวประวัติศาสตร์เป็นหลัก

ใครคือผู้บุกเบิก?

ไม่มีข้อมูลแน่ชัดว่าทัวร์ผีสิงเริ่มขึ้นเมื่อไหร่และที่ไหน…

แต่ความเชื่อเรื่องวิญญาณมีประวัติศาสตร์อันยาวนานในวัฒนธรรมยุโรปและอเมริกา นักเขียน ปัญญาชน และนักปฏิรูปในศตวรรษที่ 19 หลายคนล้วนมีส่วนร่วมในเรื่องนี้ โดยเฉพาะรายงานของฝั่งสหราชอาณาจักรที่บอกว่าสก็อตแลนด์มีประวัติศาสตร์เรื่องความลี้ลับและน่าสะพรึงกลัวมากมาย มีนักเดินทางขึ้นเหนือเพื่อพิสูจน์เรื่องผีและสิ่งเหนือธรรมชาติมานานหลายศตวรรษและ Original Ghost Walk of York ของอังกฤษ ถูกเชื่อว่าเป็นบริษัทนำทัวร์ผีสิงแบบพิเศษแห่งแรกในโลก ก่อตั้งขึ้นในปี 1973 พร้อมชื่อเสียงในเรื่องของจริงและมีมนต์ขลัง

ขณะที่ภาพยนตร์ Ghostbusters เรื่องแรกเปิดตัวในปี 1984 และเริ่มมีการการเรียลลิตีเกี่ยวกับเรื่องเหนือธรรมชาติและอาถรรพ์เพิ่มมากขึ้นในช่วงทศวรรษ 1990 โดยฝั่งอเมริการะบุว่าทัวร์ผีสิงในเกตตีสเบิร์กเริ่มต้นขึ้นในปี 1994 เมื่อหอการค้าของให้อดีตเจ้าหน้าที่กรมอุทยานแห่งชาติและนักเขียนเรื่องผีในเกตตีสเบิร์กจัดทัวร์วัดใจพิสูจน์สิ่งเร้นลับเพื่อผลักดันให้เมืองเป็นจุดหมายปลายทางแห่งมรดก ซึ่งปัจจุบันองค์กรส่งเสริมการท่องเที่ยวของเกตตีสเบิร์ก ยังคงรักษาจุดขายในเรื่องนี้ไว้

ยืนยันได้จากคำบรรยายในเว็บไซต์ที่บอกว่า “ทีมหลายสิบทีมได้ตรวจสอบท้องทุ่ง บ้านและโรงเตี๊ยม พบว่ายังมีวิญญาณจากสงครามกลางเมืองและยุคอื่นๆ ขอเชิญทุกคนไปค้นหาสิ่งที่หลงเหลืออยู่ได้ตามถนน สะพานและอาคารต่างๆ ของพวกเราได้ด้วยตัวเองตลอดทั้งปี”

ทัวร์ผีทำไมถึงบูม

นอกจากความอยากรู้อยากเห็นเกี่ยวกับเรื่องราวที่ได้ยินมาแล้ว การเปลี่ยนมุมมองใหม่เกี่ยวกับจุดหมายปลายทางยอดนิยมและแสวงหาความตื่นเต้น ความปรารถนาที่จะถูกเขย่าออกจากความธรรมดาในชีวิตประจำวันก็เป็นอีกเหตุผลที่ทำให้ทัวร์ผีสิงได้รับความสนใจอย่างมาก ซึ่งส่วนใหญ่ต้องใช้เวลา 1-2 ชม. กับการสำรวจสถานที่ในวิธีที่ต่างไปจากเดิมอย่างสิ้นเชิง

อย่างเช่นบริษัท Boston Pizza Tours ได้จัดโปรแกรมทัวร์ผีสิงเมืองบอสตัน 2.5 ชม.พร้อมเพิ่มอรรถรสด้วยเมนูพิซซ่าจากร้านที่ดีที่สุดของเมืองระหว่างเส้นทางสำรวจ โดยมีไฮไลต์อยู่การลงไปห้องใต้ดินของโบสถ์เก่าแก่ที่สุดของบอสตัน ที่ก่อตั้งในปี 1723 ก่อนตบท้ายด้วยย่านฆาตกรรมของเมือง แทนที่จะเที่ยวชมเมืองแบบธรรมดา ซึ่งปกติจะจัดในช่วงเดือนต.ค.-พ.ย. ของทุกปี แต่ปีที่แล้วได้รับความนิยมมากจนถึงเดือนธ.ค.

นอกจากนี้ Ghost Tour ซึ่งมักนำโดยมัคคุเทศก์ท้องถิ่นผู้มากประสบการณ์ยังสามารถทำให้เห็นภาพเบื้องหลังเชิงลึกเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ พร้อมกับการทำลายบรรทัดฐานทางสังคมและเปลี่ยนประวัติศาสตร์อันน่าเศร้าให้เป็นความบันเทิงที่มีชีวิตชีวาได้ ขณะที่บางส่วนก็เชื่อว่าความนิยมของการทัวร์รูปแบบนี้เกิดจากความสนใจในเรื่องจิตวิญญาณ

ดั่งที่งานวิจัยฉบับหนึ่งที่ตีพิมพ์ในวารสาร Urbanities – Journal of Urban Ethnography ได้อธิบายประสบการณ์ชวนขนหัวลุกนี้ไว้ว่าเป็นการเดินทางผ่านเรื่องเล่าแห่งความตายและคืนชีพเรื่องราวประวัติศาสตร์ของเมืองในแนวทางให้ความบันเทิงมากกว่าความเศร้าด้วยเรื่องเหนือธรรมชาติอันน่าสะพรึงกลัว ซึ่งเป็นวิธีการแนะนำประวัติศาสตร์อย่างมีประสิทธิภาพเป็นพิเศษ และยังดึงดูดใจผู้ไม่เชื่อเรื่องผีได้มากเพราะยังคงได้เรียนรู้เรื่องราวเกี่ยวกับเมืองอย่างสนุก

จึงไม่แปลกที่จะเห็นทัวร์ผีสิงมีอยู่ทั่วในยุโรปและอเมริกา เฉพาะลอนดอนอย่างเดียวก็มีเปิดดำเนินการอยู่กว่า 30 แห่ง

วิญญาณ…สร้างรายได้

สถานที่เหล่านี้บางแห่งปกคลุมไปด้วยความลึกลับ มีตำนานที่สืบทอดมาหลายศตวรรษ บางที่มีอดีตที่น่าเศร้าของเหตุการณ์ฆาตกรรมและโศกนาฎกรรม ขณะเดียวกันก็มีประวัติที่น่าสนใจ มีการพบเห็นผีและประสบการณ์ที่น่าขนลุกมากมาย อย่างไรก็ตาม ทัวร์หลายรายการเป็นตำนานทางประวัติศาสตร์มากกว่าผีจริง

ที่สำคัญ หลายที่สร้างรายได้อย่างงาม!

ก่อนจะกลายเป็น Ghost destination ดาร์วินและมาร์ธา ลินน์ ได้ซื้อบ้านไร่สีขาวในวิลลิสกา รัฐไอโอวา เมื่อปี 1994 ซึ่งเกือบหนึ่งศตวรรษก่อนหน้านั้น เจ้าของเดิม ลูก 4 คนและแขกตัวน้อยอีก 2 คนถูกฆาตกรรมอย่างทารุณในบ้านขณะหลับ เป็นคดีเขย่าขวัญเมืองเล็กๆ โดยมีแผนจะเปลี่ยนเป็นพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์ แต่หลังจากซื้อมาได้ไม่นาน พวกเขาได้รับคำขอมากมายจากนักสืบวิญญาณที่ต้องการเข้าไปในบ้านเพื่อเจอกับวิญญาณของเหยื่อ แม้ทั้งคู่จะไม่เคยได้ยินอาชีพนี้มาก่อน แต่ก็ตอบรับคำขอนั้น

หลังจากนั้น มาร์ธา ฟื้นฟูบ้านให้ดูเหมือนในปี 1912 ช่วงเวลาที่มีการฆาตกรรม และ The Villisca Axe Murder House ก็เป็นให้บริการตั้งแต่นั้นมา โดยมีค่าใช้จ่าย 428 ดอลลาร์ (ราว 14,205 บาท) สำหรับสมาชิกไม่เกิน 6 คนที่ต้องการค้างคืน ส่วนผู้ที่มีความกล้าน้อยกว่าสามารถจองทัวร์ตอนกลางวันได้ในราคา 10 ดอลลาร์ต่อคน (ราว 331 บาท)

เช่นเดียวกับ โรงแรมสแตนลีย์ ในรัฐโคโลราโด ซึ่งเป็นแรงบันดาลใจสำหรับนวนิยายสยองขวัญเรื่องThe Shining ของสตีเฟน คิงในปี 1977 หลังจากคิงและภรรยาได้เจอเรื่องตื่นตระหนกระหว่างเข้าพัก ก่อนจะถูกนำมาดัดแปลงเป็นภาพยนตร์โดยสแตนลีย์ คูบริกในปี 1980 จนกลายเป็นที่รู้จักในวงกว้างแม้จะไม่ได้ถ่ายทำที่นั่นจริงๆ ซึ่งหลังจากยอดจองลดลงมาหลายปี ผู้บริหารจึงตัดสินใจใช้ชื่อเสียงทางด้านนี้ในการทำตลาด

กล้าที่จะกลัวเพื่อมุมมองใหม่

นอกจากทัวร์ค้างคืน เดินชมแล้วยังมีทัวร์ผีสิงโดยการขับรถเช่นกัน โดยอาจเริ่มต้นจากในสุสานสักแห่ง ฟังเรื่องเล่าตั้งแต่ประวัติบุคคลสำคัญในท้องถิ่น ตลอดจนโศกนาฎกรรมและตำนานที่รายล้อมพวกเขา แต่อาจพบกับข้อจำกัดบางอย่างที่ไม่สามารถพูดได้ทั้งหมด เช่น ในเมืองสะวันนา รัฐจอร์เจีย มัคคุเทศก์ต้องผ่านหลักสูตรฝึกอบรมที่เข้มงวดเพื่อขอรับใบอนุญาต จนกระทั่งปี 2019 ศาลตัดสินว่าข้อกำหนดดังกล่าวขัดต่อรัฐธรรมนูญด้านหนึ่ง ที่มีจุดมุ่งหมายเพื่อป้องกันการแพร่กระจายของข้อมูลที่ผิด แต่ท้ายที่สุดก็ยังเห็นความพยายามของศาลในการควบคุมการเล่าเรื่องด้วย

Elena Gromely อดีตมัคคุเทศน์ที่นั่นเขียนเรื่อง Vice เกี่ยวกับความโหดร้ายของการค้าทาสทรานส์แอตแลนติก ความรุนแรงทางเพศ และการกำจัดชาวอเมริกันพื้นเมืองให้เข้าถึงและสนุกมากขึ้น ขณะที่ในความเป็นจริง สิ่งเหล่านี้ถูกละเว้นส่วนที่โหดร้ายที่สุดของประวัติศาสตร์และวาดภาพเป็นเรื่องส่วนตัวมากกว่าที่จะขับเคลื่อนด้วยปัญหาที่เป็นระบบ ดังนั้นเมื่อไกด์สามารถให้ข้อมูลอย่างซื่อสัตย์และพลังก็อาจเป็นมุมมองที่เพิ่มขึ้นอีก

การบอกเล่าปากเปล่าผ่านเรื่องผีช่วยให้มีความยืดหยุ่น ยากที่จะควบคุมสิ่งที่พูดด้วยวาจาเหมือนอย่างการตีพิมพ์ในตำรา ซึ่งเป็นเครื่องมือทางวัฒนธรรมที่ยืดหยุ่นแสดงถึงมุมมองของผู้คนที่อาจไม่มีแพลตฟอร์ม และแหล่งข้อมูลกระแสหลักอื่นๆ

อย่างไรก็ตาม นักเล่าเรื่องที่ยอดเยี่ยมต้องใช้ประสบการณ์ในการนำทัวร์ผีที่ดีต้องเล่าให้ผู้ชมฟังเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ท้องถิ่นที่น่าสนใจ เล่าเรื่องราวที่น่ากลัวไปตลอดทาง และที่สำคัญที่สุดคือทำให้ทัวร์สนุก ที่สำคัญ “ทัวร์ผีสิง” เหล่านี้มีขึ้นเพื่อความบันเทิงเท่านั้น อย่าสับสนกับการตามล่าผี นั่นเป็นธุรกิจที่แตกต่างไปอย่างสิ้นเชิง!

ที่มา
https://www.housebeautiful.com/lifestyle/a37523472/dark-tourism-haunted-house-hotel-industry/
https://www.gold.ac.uk/news/spectral-cities/
https://www.women-on-the-road.com/ghost-tourism.html
https://aaslh.org/ghost
https://matadornetwork.com/read/boston-pizza-ghost-tour/