เรามีโอกาสพูดคุยกับทีมผู้จัดงาน ประกอบด้วย ปอ-ภราดล พรอำนวย ชายหนุ่มที่เป่าแซกโซโฟนแล้วเท่มาก เขาคือผู้ก่อตั้งร้าน Northgate Jazz Co-op, เต่า-วารินทร์ ถาธัญ มือเบส เจ้าของร้าน Moment’s Notice แจ๊สบาร์น้องใหม่ ผู้ซึ่งย้ายกลับมาอยู่บ้านเกิดหลังไปใช้ชีวิตอยู่กรุงเทพ 10 กว่าปี และโอชิน-สาริสา ธรรมลังกา Marketing Director จากโอลด์เชียงใหม่ ผู้หลงใหลในมนต์เสน่ห์ของการร้องเพลงสไตล์แจ๊ส ซึ่งเธอออกตัวว่าไม่ใช่นักร้องประจำ แต่มาร้องแจมที่ Northgate Jazz Co-op เป็นบางวันเท่านั้น

ทำไมเชียงใหม่จึงเป็นเมืองแห่งแจ๊ส

ไม่ใช่เรื่องแปลกหากใครจะเข้าใจว่า เทศกาลดนตรีแจ๊ส ต้องจัดที่เมืองริมทะเลอย่างหัวหิน พัทยา และภูเก็ต เพราะที่ผ่านมาก็ดูเหมือนจะเป็นเช่นนั้น ทว่า ในความเป็นจริงแล้ว แจ๊สไม่ได้ถูกจำกัดในเรื่องของพื้นที่ แต่ก็ไม่ใช่ทุกที่ที่ดนตรีแจ๊สจะเติบโตและงอกงามขึ้นมาได้

“แจ๊สไม่ได้เกิดขึ้นง่ายๆ ในทุกๆ เมือง แต่เชียงใหม่มีบรรยากาศของเมืองที่ทำให้คนรู้สึกรักดนตรีแจ๊ส มันอยู่ที่สิ่งแวดล้อมของเมือง ลักษณะนิสัยของผู้คน และเชียงใหม่ก็มีคาแรกเตอร์ที่ทำให้ดนตรีแจ๊สเข้ากับผู้คนและเติบโตได้ดี” โอชินเริ่มต้นเล่า ส่วนปอเสริมขึ้นมาว่า “เชียงใหม่มีต้นทุนในเรื่องศิลปวัฒนธรรม มีกลุ่มคนที่หลากหลาย มีชนเผ่ามากกว่า 30 ชนเผ่า ซึ่งนำเอาศิลปะ องค์ความรู้ และดนตรีเข้ามา ที่สำคัญ เชียงใหม่เป็นเมือง Digital Nomad ของโลก จึงมีกลุ่มคนหลากหลายวัฒนธรรมฝังตัวอยู่ที่นี่ และคนกลุ่มนี้ก็ได้ organized interest group ต่างๆ มากมาย ซึ่ง interest group เหล่านี้เป็นพลวัตที่ทำให้เกิดดนตรีแจ๊สในเชียงใหม่ และดนตรีแจ๊สในเชียงใหม่ก็มีความหลากหลายมาก”

ในขณะที่เต่า มองว่าแจ๊สในเชียงใหม่ต่างจากที่อื่นๆ ตรงที่มิตรภาพที่แน่นแฟ้นของคนดนตรี จนทำให้เกิดเป็น Chiang Mai Street Jazz Festival ปีที่ 2 ขึ้นมา “ผมว่าเชียงใหม่ต่างจากที่อื่นๆ ที่นี่เป็นเมืองเล็กๆ แต่มีแจ๊สบาร์หลายแห่ง เราไม่ต้องรอให้มี Festival คนก็ฟังแจ๊ส และเล่นแจ๊ส ดนตรีแจ๊สอยู่ในชีวิตประจำวัน จริงๆ แล้ว เชียงใหม่ก็มี Jazz Festival อยู่แล้วแต่เป็นอีกเจ้านึงจัด ส่วนของเราตั้งใจทำ Festival ที่หนุนนักดนตรี เราอยากใช้นักดนตรีและศิลปะเป็นตัวนำ ซึ่งพวกเราก็ทำกันเอง คือมันไม่ง่ายที่จะมีเจ้าของร้านแจ๊สบาร์สนิทกันและช่วยกันทำ”

เล็กใหญ่ไม่สำคัญ เท่ากับความต่อเนื่อง

แม้ว่าปีนี้จะมีโควิด-19 จนทำให้การท่องเที่ยวเชียงใหม่เงียบเหงาวังเวง อีเว้นท์ต่างๆ ถูกยกเลิกและเลื่อนออกไป แต่ก็ไม่อาจล้มเลิกความตั้งใจสำหรับการจัดงาน Chiang Mai Street Jazz Festival ในปีนี้ได้

“ต้องมีทุกปีครับ และผมเชื่อว่าทำได้เพราะเราเล่นแจ๊สทุกวันอยู่แล้ว แต่สเกลอาจจะเล็กลง ซึ่งจริงๆ แล้ว ก็ไม่ใช่เรื่องสำคัญ อย่างโมเดลของโตเกียวที่จัดงาน Art Festival บางปีปิดถนน ปิดเมือง บางทีไปเช่าหอพักทั้งหอพักหรือทำแค่ในซอยเล็กๆ คือเขาหลุดจากกรอบเรื่องพื้นที่ไปแล้วว่าต้องใหญ่หรือเล็ก อยู่ที่คอนเซ็ปต์มากกว่า และการที่เล่นกับพื้นที่เล็กหรือใหญ่มันก็เป็นศิลปะชิ้นหนึ่งเหมือนกัน แต่การทำต่อเนื่องสำคัญที่สุด” ปอเล่า

ส่วนเต่าช่วยเสริมว่า “ตอนที่พวกเราเริ่มทำ ก็ไม่ได้ต้องการจะทำให้ใหญ่โต ถึงแม้ว่ามันอาจจะโตขึ้นเรื่อยๆ อยู่แล้วก็ตาม อย่างเจอโควิดเราก็จัดเล็กๆ ได้ไม่มีปัญหา”

สำหรับความพิเศษของงานปีนี้ ต่างจากปีก่อนๆ ตรงที่มีกิจกรรมเวิร์คช็อปตลอดเสาร์อาทิตย์ของเดือนพฤศจิกายนนี้ โดยเปิดให้ผู้สนใจสมัครร่วมกิจกรรมได้ทางเพจ Chiang Mai Street Jazz Festival

“ธีมปีนี้ เราเน้นเรื่องความรู้หรือ wisdom เพราะเราอยากให้คนมีความเข้าใจพื้นฐาน ก่อนจะฟังดนตรีแจ๊ส เวิร์คช็อปจะมีทั้งหมด 7 ครั้ง และอีก 1 งานเสวนา ส่วนสถานที่จะหมุนเวียนกันจัด เช่น Northgate Jazz Co-op, Moment’s Notice และ โอลด์เชียงใหม่” โอชินกล่าว

“ผมเชื่อว่าเฟสติวัลดีๆ สามารถเปลี่ยนแปลงเมืองได้ และการยกระดับกับดนตรี มันเปลี่ยนแปลงสังคมได้จริงๆ เพราะมันคือการให้คุณค่ากับรสนิยมของคนในสังคม”

“ทำไมบ้านเมืองญี่ปุ่นสวยงาม ทำไมเขาใส่ใจเรื่องสิ่งแวดล้อม ทำไมอาคารสถาปัตยกรรมในยุโรปดูดี ถ้าเราให้ความสำคัญกับสิ่งนั้น และจัดหมวดหมู่ให้อยู่ในเชิงศิลปะ ถ้ามันดี รสนิยมคนในสังคมก็จะดีตาม ทั้งวิธีคิด กระบวนการที่จะฟังดนตรี การแยกแยะ การให้คุณค่า และความหมาย

“จริงๆ ก็อยากจะชวนภาครัฐ เอกชนหรือกลุ่มคนต่างๆ ในเมืองช่วยกันซัพพอร์ต ซึ่งสำคัญมากที่จะทำให้เฟสติวัลนี้อยู่ได้ในระยะยาว ผมชอบโมเดลของ กาฐมาณฑุ แจ๊ส เฟสติวัล และมักจะพูดถึงเสมอ ส่วนตัวเคยมีโอกาสไปเล่นดนตรีเมื่อปี 2010-1011 โดยกงสุลของแต่ละพื้นที่ จะชวนศิลปินมาร่วมงานและช่วยซัพพอร์ตที่พักให้ เพราะเขาอยากให้คนในพื้นที่ได้ Appreciate กับดนตรี ส่วนนักดนตรีก็ต้องไปเวิร์คช็อปให้กับโรงเรียน ซึ่งมันเป็นกฎที่เราต้อง Contribute ให้กับเขา ไม่ใช่ว่าเราไปเอาจากเขา แต่เราให้อะไรกับสังคมเขาบ้าง ซึ่งเราก็คาดหวังให้เฟสติวัลของเรา คนจะมองเห็นในมุมนั้นบ้าง มุมที่สร้างการเปลี่ยนแปลงให้กับสังคมได้” ปอสรุป

คำแนะนำสำหรับคอแจ๊สมือใหม่

สำหรับคนที่ไม่เคยฟังดนตรีแจ๊สมาก่อน หรือฟังไม่เป็น แต่อยากลองฟังสักครั้ง เต่าแนะนำไว้ว่า “ผมว่ามันเหมือนกับการเสพงานศิลปะ ถ้าเข้าใจก็ดี แต่ถ้าไม่เข้าใจ ก็ไม่ได้แปลว่าจะไม่อยากฟัง อย่างต่างชาติที่มาฟังดนตรีแจ๊สที่ร้าน บางคนก็เข้าใจว่าวัฒนธรรมการฟัง เช่น ถึงเวลาต้องปรบมือ แต่ถึงบางคนจะไม่เข้าใจ ก็ไม่เป็นไร ก็แค่เปิดใจแล้วเข้ามาฟัง เหมือนกับงานศิลปะชิ้นหนึ่ง มีความหมายต่อคนแต่ละคนไม่เหมือนกัน สำหรับคนที่เป็น Expert ก็อาจเข้าใจไปในอีกแบบ เหมือนพวกนักชิมไวน์ ดื่มไม่เป็น แต่ก็ชิมได้ และไม่ได้แปลว่าห้ามดื่ม แต่ถ้าอยากเข้าใจดนตรีแจ๊สให้มากขึ้น ก็ลองหาความรู้ หาวิธีเสพมัน เพราะถ้าคุณเข้าใจ ก็จะช่วยเพิ่มอรรถรสในการเสพได้มากขึ้น” เต่าสรุปทิ้งท้าย

แค่ลองเปิดใจ ก็จะได้รู้จักกับดนตรีแจ๊สแล้ว เผลอๆ อาจหลงรักโดยไม่รู้ตัว สำหรับปีนี้ Chiang Mai Street Jazz Festival เริ่มจัดตั้งแต่วันเสาร์ที่ 28 พ.ย. 63 ตามร้านแจ๊สบาร์ทั้ง 4 แห่ง และจัดจริงวันอาทิตย์ที่ 29 พ.ย. 63 ณ ลานศูนย์วัฒนธรรมเชียงใหม่ (โอลด์เชียงใหม่) ตั้งแต่ 17.00-24.00 น. ติดตามรายละเอียดได้ทางหน้าเพจ Chiang Mai Street Jazz Festival