The Idea

แซนเป็นคนอำเภอบางคนที จังหวัดสมุทรสงคราม เธอเล่าให้เราฟังว่า โตมากับบ้านที่มีคลองไหลผ่านใต้บ้าน คล้ายกับบ้านที่อยู่ตอนนี้นี่แหละ เลยทำให้ใกล้ชิดกับน้ำและสวนมาโดยตลอด กิจกรรมต่างๆ ที่เกิดขึ้นในบ้านอย่างซักผ้า ล้างจาน อาบน้ำ ก็ทำกับคลอง พอโตขึ้นมาอีกหน่อย เริ่มเรียนศิลปะและหยิบจับอาชีพครูสอนศิลปะ ก็ยังคงวนเวียนกับคลอง เพราะต้องหาที่เทน้ำล้างพู่กันจากสีน้ำมันและสีอะคริลิกที่ขุ่นข้นมากๆ จนแอบกังวลว่าการกระทำของเธอกำลังเป็นพิษต่อธรรมชาติอยู่หรือเปล่า

“มันก็เป็นเหมือนคำถามที่เราทิ้งไว้ในใจ เพราะบ้านเราอยู่ติดคลอง แอบรู้สึกไม่ค่อยดีเลยที่ต้องทิ้งสิ่งนี้ลงไป ถึงจะเทลงท่อระบายน้ำ สุดท้ายมันก็ลงสู่ธรรมชาติอยู่ดี เลยคิดว่าจะเป็นไปได้ไหมถ้าเราจะทำเอง…”

นับรวมไปถึงอาการที่เธอมือลอกเรื้อรัง เพราะแพ้ความเป็นด่างในสีน้ำมัน จนทำให้ไม่มีลายนิ้วมืออยู่หลายปี แซนเลยฉกฉวยโอกาสช่วงไปเรียนปริญญาโทด้านศิลปะที่อินเดีย ทำโปรเจกต์อุปกรณ์ศิลปะใช้เองซะเลย! นอกจากจะประหยัดค่าใช้จ่ายในฐานะนักเรียนศิลปะในต่างแดนแล้ว แซนเล่าว่า การทำสีน้ำตลับยังง่ายสำหรับการพกพา ตอบโจทย์เด็กที่ “ไปเพื่อเที่ยว” แบบเธอในตอนนั้น

The Pigment

จริงอย่างที่เราคาดไว้ พืชในสวนหลังบ้านเหล่านี้ถูกนำมาทำเป็นสีหมดแล้วทั้งนั้น ไม่ว่าจะเป็นดอกดาวกระจาย ทานตะวันสีแดง หรือแม้กระทั่งใบจากต้นมะม่วง แซนอธิบายว่าทุกอย่างมีสีสันเป็นของตัวเอง สัตว์อย่างเพลี้ย ครั่ง หรือหอย ก็สามารถให้สีได้ เพราะฉะนั้นจะหยิบจับวัสดุธรรมชาติใดมาทำก็ได้ แต่ความเข้มข้นของสีก็จะแตกต่างกันไป ถ้าจะให้ดีก็ควรจะเลือกวัสดุที่ให้สีชัดเจนหน่อย

วิธีการทำไม่ซับซ้อนอย่างที่คิด เริ่มจากการนำวัสดุธรรมชาติไปต้มกับสารส้มจนได้ที่ นำมาผสมกับแคลเซียมคาร์บอเนตให้ได้เนื้อสีเป็นผงๆ แบบที่เราเห็นกันในขวดแก้ว และสุดท้ายนำไปผสมกับตัวกลางเพื่อให้ได้ชนิดสีที่เราต้องการ ซึ่งสตูดิโอของแซนทำสีหลากหลายรูปแบบ ถ้าอยากได้สีอะคริลิกก็ผสมกับยางพารา อยากได้สีเทียนก็ผสมกับขี้ผึ้ง อยากได้สีน้ำมันก็ผสมกับน้ำมันลินสีด

ส่วนสีน้ำที่ทำให้แซนเป็นที่รู้จัก จะต้องผสมกับกัมอารบิกซึ่งเป็นยางไม้ที่มีคุณสมบัติตรงกับสีน้ำตามท้องตลาด คือละลายน้ำได้หลายๆ ครั้ง แถมยังทำให้สียึดติดกับกระดาษได้ง่าย สุดท้ายก็จะนำมาบรรจุลงเคสไม้ที่แซนสั่งทำเอง โดยร่วมมือกับช่างไม้ช่างฝีมือแถวบ้าน จนได้ตลับสีน้ำหลายรูปทรง พร้อมจานสีขนาดจิ๋วและช่องวางผ้าเช็ดพู่กันขนาดเล็ก ทำให้ไม่ว่าจะอยู่ที่ไหนก็หยิบออกมาเพนต์ภาพได้ง่ายๆ เลย

The Shade

ว่าแต่การทำสีเองมีความพิเศษยังไง? ต้องใช้ทั้งเวลาและอุปกรณ์เยอะแยะไปหมด… จากที่ได้คุยกับแซน เราบอกได้เลยว่าความพิเศษมันอยู่ในกระบวนการและการได้รู้ที่มาของสีที่เราใช้นี่แหละ แซนเล่าให้เราฟังว่า หลายครั้งเมื่อผ่านการต้ม สีของบางวัสดุจะเปลี่ยนไปจากเดิม

“อันนี้คือสีเหลืองที่ทำมาจากดอกทานตะวันสีแดง ข้างหลังดอกมันเป็นสีเหลือง แสดงว่าจริงๆ มันมีพิกเมนต์เหลืองซ่อนอยู่ แต่มันแค่แสดงผิวนอกออกมาเป็นสีแดง”

“แล้วก็อันนี้เป็นใบสบู่แดง ออกแดงๆ ช้ำๆ แต่ว่าต้มแล้วได้สีเขียว”

แซนที่ตอนนี้เหมือนนักวิทยาศาสตร์ผู้เชี่ยวชาญเรื่องสีและพฤกษานานาพันธุ์ ยกตัวอย่างพร้อมชี้สีที่วางเรียงรายอยู่บนโต๊ะให้เราดู ทำเอาทุกคนเซอร์ไพรส์ไปตามๆ กัน เราเองก็รู้สึกทึ่งกับรายละเอียดมากมายที่แซนเเละธรรมชาติมอบให้ เลยแอบถามสักหน่อยว่า จากสีเป็นร้อยๆ สีที่ได้ทำมา สีไหนเป็นสีโปรดของเธอ

“น่าจะเป็นสีของต้นที่รู้จักที่อินเดีย ชื่อว่าต้น ‘ทองกวาว’ เมืองที่เราไปอยู่มีทองกวาวอยู่เยอะมาก ถ้าดอกนี้บาน มันเป็นสัญลักษณ์ว่าจะถึงเทศกาล ‘Holy Festival’ ที่เขาสาดผงสีกันแล้ว มันเป็นเทศกาลที่ทุกคนแฮปปี้ เพราะผ่านฤดูหนาวมาแล้ว จะสามารถเพาะปลูกได้ ก็จะไปเก็บดอกนี้มาร้อยเป็นพวงมาลัย เราเองก็ชอบปั่นจักรยานไปเก็บที่มันร่วงๆ มาย้อมผ้า”

แซนพูดถึงสีส้มแปร๊ดจากดอกทองกวาวด้วยใบหน้าที่ยิ้มแย้ม เป็นตัวอย่างที่ดีว่าสีเป็นสิ่งที่สามารถเชื่อมโยงตัวเรากับความทรงจำต่างๆ ได้ เชื่อว่าทุกคนอ่านมาถึงตรงนี้แล้วก็คงจะเริ่มนึกถึงสีโปรดของตัวเองเหมือนกัน

It’s Good?

คงเป็นคำถามที่หลายๆ คนสงสัย ซึ่งแซนตอบเรากลับมาว่า “ดี คือ ดีสำหรับเราก่อน และดีสำหรับแมว”

ดีต่อโลกแค่ไหนไม่รู้ รู้เพียงว่าตอนนี้เธอภูมิใจสุดๆ ที่สามารถรดน้ำต้นไม้ด้วยสีล้างพู่กันของเธอได้แล้ว หรือแม้จะเทลงคลองก็ไม่ต้องกลัวว่าจะเป็นอันตรายต่อพืชและสัตว์น้ำแต่อย่างใด แถมน้องแมว 3-4 ตัวที่เธอรักสุดๆ ยังสามารถวิ่งเล่นไปมาในสตูดิโอได้โดยไม่ต้องกลัวว่าจะเผลอไปเลียสารที่ท็อกซิกต่อร่างกาย

ยังไงก็ตาม เธอฝากเกร็ดเล็กๆ ไว้ว่า สีจะอันตรายหรือไม่นั้น ไม่ได้ขึ้นอยู่กับวิธีทำเพียงอย่างเดียว แต่ขึ้นอยู่กับวัสดุด้วย หากเราใช้ดินมาทำสี แต่ดินนั้นมีส่วนผสมของโลหะหนัก ก็คงไม่เวิร์กเหมือนกัน เธอเลยเลือกวัสดุที่จะมาใช้ทำสีอย่างระมัดระวังอยู่เสมอ

The Workshop

หลังจากได้อ่านเรื่องราวของสีจากธรรมชาติ เชื่อว่าคงมีคนสนใจอยู่ไม่น้อย ตอนนี้สตูดิโอของแซนยังคงอ้าแขนต้อนรับนักเรียนรู้ทุกคนที่อยากรู้จักสีและธรรมชาติให้มากขึ้น ชวนมาสัมผัสบรรยากาศชิลล์ๆ แถบชานเมืองกรุงเทพฯ พร้อมสร้างสรรค์พาเลตต์สีน้ำและสีเทียนของตัวเอง

โดยหลักๆ แล้ว จะมีเวิร์กช็อปอยู่ 2 แบบ คือ 1.เวิร์กช็อปแบบ Paint & Visit สำหรับคนที่มีเวลาไม่มาก สามารถมานั่งคุย นั่งเล่นกับน้องแมว พร้อมใช้สีจากธรรมชาติสร้างสรรค์งานศิลปะของตัวเอง และ 2. แบบ Intensive คือเวิร์กช็อปที่ใช้เวลาทั้งวัน สัมผัสวัสดุจากธรรมชาติกว่า 20 ชนิด เรียนรู้กระบวนการทำสีตั้งแต่ต้นจนจบ และรับตลับสีน้ำพกพา หรือเซ็ตสีเทียนแบบไม่ซ้ำใครกลับบ้านได้เลย

ก่อนจะลากันไป แซนชวนเราเปิดหนังสือ ‘Colorstrology : What Your Birthday Color Says about You’ มาเช็กกันสักหน่อยว่าสีประจำตัวเราคือสีอะไร ซึ่งเธอบอกว่าทริคนี้ใช้ในการเวิร์กช็อปเหมือนกัน เวลาผู้เข้าร่วมคิดไม่ออกว่าจะใช้หรือสกัดสีอะไรดี

เราเปิดไล่มาเรื่อยๆ จนถึงวันเกิดตัวเอง ไม่รู้ว่าคิดไปเองหรือยังไง แต่รู้สึกเชื่อมโยงกับสีที่ได้มาและคำบรรยายลักษณะของตัวเราสั้นๆ อย่างบอกไม่ถูก

ความจริงแม้แต่ตัวเราเองก็คงมีพิกเมนต์เหมือนกัน…