• ที่มา The Alphabet

คำว่า Alphabet คือชุดตัวอักษร ทุกๆ ที่จะมีตัวอักษรของตัวเอง อยู่ที่ว่าแต่ละคนจะประกอบมันขึ้นมาเป็นคำ เป็นประโยค หลายๆ ประโยคออกมาเป็นหนังสือ เลยกลายเป็นคอนเซ็ปต์การตั้งชื่อร้าน สิทธิ์เชื่อว่าประโยคจากหนังสือสามารถปรากฎในทุกๆ ที่ได้ สิทธิ์และคนในทีมสมมติจึงเอาโควทจากหนังสือมาเป็นกิมมิกตกแต่งร้านเพื่อดึงดูดความสนใจ และเพื่อแนะนำหนังสือของสำนักพิมพ์สมมติไปในตัว

เราเชื่อว่าหากใครเข้ามาในร้านแล้ว คงสะดุดตากับโควทจากหนังสือกันถ้วนหน้า เพราะมันถูกจัดวางไว้แทบทุกซอกทุกมุม บ้างก็ตั้งโชว์เด่นชัดเรียกร้องผู้คนให้เดินเข้าไปอ่าน บ้างก็ตั้งโชว์ในที่ลับตาคนจนเราต้องสวมบทเป็นนักสืบเหมือนตามหาหลักฐานชิ้นสำคัญ ถ้าเจอชิ้นไหนที่รู้สึกใช่ มันจะพาไปหาตัวบุคคลจริง โควทในที่นี่ก็เช่นกัน เมื่อใดที่คุณอ่านแล้วรู้สึกว่า อันนี้มันโดน! มันจะพาคุณไปตามหาหนังสือเล่มที่ใช่ ให้คุณได้ลองหยิบขึ้นมาอ่าน

• สไตล์ไม่ชัด แต่เอกลักษณ์ชัดเป๊ะ

เริ่มจากคอนเซ็ปต์ที่อยากทำให้พื้นที่ตรงนี้อยู่ก้ำกึ่งระหว่างความเป็นกันเอง เงียบสงบ  และได้ใช้เวลาอยู่กับตัวเอง พื้นที่ภายนอกจึงตกแต่งด้วยสีดำสีหลักของสำนักพิมพ์สมมติ แต่ก็รู้สึกไม่ทึบเกินไปเมื่อได้สีเขียวของต้นไม้เสริมให้มีชีวิตชีวา มีรูปปั้น ภาพวาดนักเขียนระดับโลกตั้งโชว์ ภายในร้านจะแต่งแต้มด้วยหนังสือของสำนักพิมพ์สมมติ หนังสือภาษาอังกฤษมือสอง รวมไปถึงสิ่งของสะสมน่าซื้อที่ยังคงเกี่ยวข้องกับวรรณกรรม นักเขียนยุคคลาสสิกมาจนถึงยุคศตวรรษที่ 19-20 เอกเล่าให้เราฟังว่า การตกแต่งของที่นี้อาจบ่งชี้ถึงสไตล์ได้ไม่ชัดเจนเท่าไหร่

“เอาจริงๆ ก็ไม่รู้ว่าจะนิยามสไตล์การตกแต่งเราว่าอย่างไร ที่ผ่านมาพวกเราเองรวมถึง จิรวัฒน์ รอดอิ่ม กราฟฟิกดีไซน์ของทีมเราก็ช่วยกันเสริม เติม แต่งตามความชอบใจ โดยใช้ของจากสมมติแหละ พอวันนี้ลองหันไปมอง เออ มันก็มีบรรยากาศ มีเอกลักษณ์ในตัวมันเอง ผมคิดว่า คนที่ชอบคาเฟ่เราจริงๆ จนถึงขั้นกลับมาซ้ำรอบสอง รอบสามคงนิยามได้ ผมว่าเขาคงมองเห็นอะไรในร้าน หรือที่นี่ให้อะไรกับเขา”

ความตั้งใจของเอกรวมถึงคนอื่นๆ คือการสร้างคอมมูนิตี้ให้คนอ่านหนังสือมาเจอกัน หรืออาจจะไม่ต้องเป็นนักอ่านก็ได้ แค่พูดคุยแลกเปลี่ยนมุมมองหลายๆ อย่างก็ดีแล้ว ที่นั่งแต่ละจุดจึงให้อารมณ์ที่ไม่เหมือนกัน อย่างโซนเอาท์ดอร์เป็นพื้นที่ที่เราพูดคุยได้เต็มที่ เหมาะนัดพบปะกับเพื่อน โซนข้างในก็จะมีมุมสงบๆ บนโซฟาให้เราได้อยู่กับตัวเองเงียบๆ เอกเล่าติดตลกว่า โซฟาของที่นี่น่ะเป็นแหล่งเก็บเรื่องราวและความทรงจำของผู้ที่เคยมานั่งหลายคนแล้ว

• พื้นที่เพื่อครุ่นคิด

แม้บรรยากาศร้านให้ความเป็นกันเอง แต่ก็มีโซนที่นั่งเพื่อมอบความเป็นส่วนตัวหากลูกค้าอยากนั่งอ่านหนังสือหรือนั่งทำงานเงียบๆ เรารู้สึกว่าตั้งแต่ที่เดินเข้ามาในร้าน กลิ่นอายของร้านทำให้เราค่อยๆ ซึมซับความเงียบสงบ ช่วงที่เดินดูหนังสือกลับเป็นช่วงที่รู้สึกว่า ‘เฮ้ย นี่ฉันกำลังคุยกับตัวเอง ใช้เวลาอยู่กับความคิดอยู่ของตัวเอง ดีใจจัง’ นานแค่ไหนกันที่ไม่มีเวลาพักใจอย่างสงบๆ บ้างเลย เราบอกกับสิทธิ์ระหว่างพูดคุยกัน เขาจึงตอบกลับมาว่า นี่คือความตั้งใจของการมีอยู่ ณ คาเฟ่แห่งนี้

“จุดประสงค์หลักๆ เลยคือเราพยายามให้ผู้คนได้หลีกจากความวุ่นวาย มาใช้เวลากับตัวเอง เราเริ่มตั้งแต่การเลือกทำเลตั้งร้านเลยนะ ไม่อยู่ติดถนน ทุกคนต้องเข้ามาในซอยซึ่งอาจเดินทางยากนิดนึง แต่ผมเชื่อว่า ชั่วขณะที่คุณเลี้ยวเข้ามาในซอยแล้ว คุณจะสัมผัสได้ถึงความเงียบสงบกระทั่งเดินเข้ามาในร้านเรา ที่นี่อาจหล่อหลอมให้คุณรู้สึกอยากหยิบหนังสือสักเล่ม หามุมนั่งดีๆ นั่งอ่านก็ได้ ช่วงเวลานั้นคุณจะได้อยู่กับตัวเองอย่างแท้จริง” สิทธิ์เสริมอีกว่า ไม่จำเป็นต้องอ่านก็ได้ ขอแค่ลูกค้าเลือกที่นี่เป็นที่นั่งพักผ่อน ซึมซับเสียงเพลงของร้าน เขาเชื่อว่าที่นี่ช่วยให้ลูกค้าได้รับรู้ถึงการใช้ชีวิตแล้ว

“เพราะโลกทุกวันนี้มีสิ่งที่รบกวนจิตใจและเบนความสนใจเราเยอะมาก แค่โทรศัพท์เราก็เจอแอปในเครื่องหลายๆ แอปแล้ว มันไม่มีอะไรช่วยดึงเราให้อยู่กับตัวเอง อย่างน้อย The Alphabet Book Cafe ก็สามารถเติมเต็มชีวิตให้ทุกคนได้ครุ่นคิด พูดคุยกับตัวเองได้ ด้วย บรรยากาศร้านนี่ล่ะที่จะค่อยๆ เกลี้ยกล่อมคุณ”

• โลกของหนังสือ

สิทธิ์คืออีกคนที่ทำหนังสือและขายหนังสือของสำนักพิมพ์สมมติมาตั้งแต่ปี 2558 เราเลยชวนเขาพูดคุยถึงเสน่ห์ของหนังสือ “หนังสือเป็นสิ่งที่ทำให้เรามองเห็นคุณค่าต่อเรื่องอื่นๆ ทั้งทางจิตใจ ทางสังคม ไปจนถึงการได้ตกผลึกกับตัวเอง” สัมผัสได้เลยว่าเขาเป็นคนที่รักและเชื่อมั่นในหนังสือมาก

เขาใช้ความรักนั้นเล่าต่อ “หนังสือน่ะมันเป็นสิ่งหนึ่งที่เรียกร้องพลังจากคนอ่าน ต่างจากสื่อต่างๆ ที่เปิดตามมือถือนะ แค่คุณหยิบมันขึ้นมาเปิดนิดๆ อาจจะไม่ได้ตั้งใจอ่าน แต่อย่างน้อยคุณก็ได้รับสาร และถ้าคุณเริ่มอ่านนะ มันเป็นเรื่องของปัจเจกสุดๆ หนังสือเล่มนึงนอกจากเราเสียเงินไปกับมันแล้ว มันมีต้นทุนทางเวลาที่คุณจะต้องจดจ่อ คิดตามตลอด พออ่านมันไป สิ่งที่คุณจะได้รับกลับมา คุณจะประเมินค่ามันไม่ได้เลย กับการได้คิดบทสรุปกับตัวเอง ได้คุยกับตัวเอง ได้ตกผลึก ครุ่นคิดทั้งสิ่งที่ได้จากมันหรือความรู้สึกต่างๆ ที่มันวิ่งเข้ามาหา คุณอาจจะเปลี่ยนไปเป็นอีกคน เข้าใจมนุษย์มากขึ้น หนังสือช่วยเปลี่ยนมุมมองมากจริงๆ มันเลยกลายเป็นสิ่งที่จะมาเปรียบกับเรื่องของเงินไม่ได้ซะทีเดียว”

หนังสือควรเป็นส่วนหนึ่งของผู้คน แม้แต่คนที่ไม่อ่านก็ตาม หนังสือจึงกลายมาเป็นกิมมิกหลักของร้าน เพิ่มเครื่องดื่มเพื่อสร้างเสน่ห์และรสชาติของการอ่าน หรือความน่าอ่านให้มากขึ้น สิทธิ์บอกว่า หนังสือเล่มเดียวกันแต่เครื่องดื่มคนละอย่างก็ให้บรรยากาศไม่เหมือนกันแล้ว นอกจากนี้เขาเชื่อว่า หนังสือสามารถเรียกร้องความสนใจทุกคนได้

“มองในแง่ลูกค้าเดินเข้ามาในร้านแล้วหยิบกล้องเพื่อถ่ายรูปหนังสือก็ได้ครับ คือถ้าหนังสือมันไม่ได้มีเสน่ห์ ไม่มีอะไรเลย เขาจะถ่ายทำไม เรายินดีเลยนะที่เขาจะถ่ายรูปไป ถึงแม้วันนี้เขาจะยังไม่อ่าน แต่สิ่งที่เราคิด อย่างน้อยเขาจะทำให้หนังสือเล่มนั้นมีชีวิต แม้เป็นภาพมันก็ยังย้ำเตือนได้ว่า เฮ้ย การอ่านเนี่ยมันก็ยังอยู่ในชีวิตประจำวันได้นี่ ความเป็นหนังสือมันยังมีคนต้องการอยู่นะ”

• หนังสือจะโตกว่านี้ถ้า…

‘คนไทยอ่านหนังสือไม่เกิน 8 บรรทัด’ เราเชื่อว่ายุคปัจจุบันนี้ ประโยคดังกล่าวต้องถูกลบออกไปได้แล้ว ถ้าลองสังเกตดีๆ จำนวนผู้คนที่พากันมาซื้อหนังสือตามงานสัปดาห์หนังสือบ้าง หรือแม้แต่อีเวนต์ที่เกี่ยวข้องกับหนังสือก็ทยอยจัดกันถี่มากขึ้น และด้วยจำนวนคนอ่านที่นับวันจะมากขึ้นเรื่อยๆ ทำให้เราต้องหันกลับมาทบทวนประโยคนี้ใหม่อีกครั้ง

เราต้องมองให้ลึกลงไปอีก เพราะรูปประโยคนั้นตัดสินพวกเรามากเกินไป เราเชื่อว่าปัญหาไม่ได้เกิดจากคนไทยไม่อ่านหนังสือ แต่เพราะหนังสือไม่ได้ถูกสนับสนุนให้เข้าถึงคนไทยโดยง่าย ด้วยค่าครองชีพที่สูงสวนทางกับราคาเล่ม และเพราะภาครัฐไม่ได้ให้ความสำคัญกับหนังสือเท่าที่ควร

สิทธิ์กับเราเห็นตรงกันว่า ประเทศไทยควรมีพื้นที่สาธารณะ และห้องสมุดสาธารณะให้มากกว่านี้  “ถ้าหนังสือที่สำนักพิมพ์จัดทำขึ้น ถูกส่งไปอยู่ในห้องสมุดตามมหาวิทยาลัยทุกๆ ที่ อย่างน้อย 400-500 เล่ม สำนักพิมพ์ก็อยู่ได้ อย่างน้อยก็เข้าถึงคนอ่านในมหาวิทยาลัย คิดดูสิ นี่ยังไม่นับห้องสมุดอื่นๆ นะ อย่างห้องสมุดเพื่อประชาชน ห้องสมุดสาธารณะ ผมถึงบอกว่าถ้ามันมีสิ่งที่เป็นสาธารณะ มันจะมีตรงนี้ที่ช่วยให้ผู้คนเดินมาหยิบอ่านได้เลย ลดภาระค่าใช้จ่ายพวกเขาด้วย เราเชื่อว่าใครๆ ก็อยากอ่าน สำนักพิมพ์เองก็จะมีทางรอด มันจะกลายเป็นเบสที่ช่วยพยุงเราได้”

จากช่วงเวลาที่ผ่านมาจนใกล้สิ้นปี 2565 นักอ่านในบ้านเราเติบโตกันมาก ร้านขายหนังสือ นักเขียน คนในวงการหนังสือ หรือคนที่รักหนังสือต่างพยายามจัดกิจกรรมเพื่อผลักดันคุณค่าของหนังสือให้ผู้คนได้เข้าใจ ให้นักอ่านได้พบปะ ได้สนุก และทำให้หนังสือเข้าถึงง่ายมากขึ้นเท่าที่ทำได้ มันคงดีกว่านี้หากรัฐบาลไทยมองเห็นความสำคัญระหว่างหนังสือและคนอ่านอย่างตรงจุดบ้าง

แต่ในวันนี้สิทธิ์และคนทำคาเฟ่ของสมมติก็ใช้วิธีเรียกคนให้เข้าถึงหนังสือมากขึ้น พวกเขาจะเป็นตัวกลางในการพูดคุยแนะนำหนังสือที่ตั้งวางอยู่ในคาเฟ่ให้ทุกคนได้รู้จัก แม้ยังไม่อ่านตอนนี้ไม่เป็นไร

• อ่านไปชิมไป

จากแนวคิดที่ต้องการทำให้การอ่านเป็นเรื่องปกติในชีวิตประจำวัน จึงคิดต่อยอดไปถึงเครื่องดื่มและเมนูที่ผ่านการดัดแปลงสูตรและตั้งชื่อให้ไปด้วยกันกับตัวตนคาเฟ่มากที่สุด

เมนูแรกที่สิทธิ์และเอกภูมิใจนำเสนอเลยคือ Dystopia Coffee (80 บาท) กาแฟดำผสมกับโซดา เบลนด์กับน้ำส้มยูซุและเนื้อส้มแท้ๆ สิทธิ์บอกว่าสีส้มทำให้นึกถึงความเป็นดิสโทเปียจึงตั้งชื่อไว้แบบนั้น แก้วนี้เราลิ้มรสความซ่าของโซดาผสมกับกลิ่นขมอ่อนๆ และรสหวานอมเปรี้ยวของส้มซึ่งเข้ากันได้ดีกับช็อตกาแฟ เราได้ยินเสียงร่ำลือหนาหูว่าถ้ามาคาเฟ่นี้ต้องมาลองเมนูยอดฮิตแก้วนี้ พอลองแล้วเข้าใจเลยว่าอร่อยจริงๆ

ต่อมาคือ Utopia Coffee (80 บาท) ยูโทเปียทำให้นึกถึงมะพร้าวเพราะสีและกลิ่นอายที่ใกล้เคียงกับความเป็นอุดมคติในแบบฉบับยูโทเปีย จึงได้เป็นกาแฟดำผสมน้ำมะพร้าว ตอนแรกให้ความรู้สึกว่าไม่อาจเข้ากันได้ แต่เมื่อดื่มแล้วทั้งสองอย่างกลับเข้ากันได้กลมกล่อม

Chicken & Chips (119 บาท) ของกินเล่นที่รสชาติไม่ใช่เล่นๆ ไก่ป๊อปที่กรอบนอกนุ่มใน แถมคงความกรอบไว้ได้นาน ส่วนเฟรนช์ฟรายส์ก็ชูรสชาติของมันฝรั่งกับความเค็มของเกลือได้อร่อยเช่นกัน

ไฮไลต์ที่พลาดไม่ได้คือ Secret Drinks (111 บาท) เป็นชื่อเมนูเครื่องดื่มพิเศษที่มาจะเพิ่มความสนุกต่อการสั่ง เราต้องทำแบบสอบถามที่มีช้อยส์ให้เลือกตามความชอบของเรา ทั้งช่วงเวลา สถานที่ รสชาติ แล้วทางร้านจะรังสรรค์เครื่องดื่มออกมาเป็น ม็อกเทล หรือค็อกเทลที่มีรสชาติเป็นเอกลักษณ์เฉพาะไม่ซ้ำใครในแบบที่เราชอบและได้ดื่มคนเดียวเท่านั้น

นอกจากนี้ในร้านยังมีของสะสมทั้งเครื่องเขียน สมุด ขวดน้ำ โปสต์การ์ด และอื่นๆ อีกเพียบ ที่ต่อยอดมาจากนักเขียนและวรรณกรรมคลาสสิกระดับโลกให้ได้เลือกซื้อเก็บสะสมด้วย แต่ละชิ้นแทรกความรู้เรื่องยุคสมัย หนังสือ นักเขียน มาด้วยเล็กๆ น้อยๆ ถือเป็นดีเทลไปด้วยกันกับแนวคิดของคาเฟ่นี้จริงๆ และยังมีภาพวินเทจจากนิตยสารภาพ หนังสือพิมพ์หายากมาเอาใจนักสะสมกันอีกด้วย