สิ่งที่เงินซื้อไม่ได้

หลักสำคัญของการรีโนเวตอาคารโบราณคืออะไร-เราถาม

“มีเงินเท่าไหร่ก็ซื้อกาลเวลาไม่ได้ ซื้อเรื่องเก่าๆ ไม่ได้ จะไปหาบันไดวนแบบนี้จากไหน หาฝ้าเพดานแบบนี้จากไหน มันไม่มีคนทำแล้ว”

ตัวอาคารถูกทาสีใหม่เป็นสีเหลืองอ่อน ตัดด้วยมุขและบัวสีขาวสะอาดตา ตกแต่งด้วยเฟอร์นิเจอร์ไม้โบราณ ซึ่งเป็นของสะสมส่วนตัวของป๊อกทั้งหมด ชนิดที่ว่าทำโรงแรมได้แทบไม่ต้องซื้อเตียง โต๊ะ เก้าอี้ใหม่ บันได กรอบประตูและหน้าต่างล้วนทำจากไม้ ทุกอย่างกลมกลืนกัน

“เราประมูลโต๊ะแต่งหน้าโบราณจากโรงแรมแลงแฮม (The Langham) ที่ออสเตรเลีย เขาจะทุบโรงแรมทิ้ง ได้มาก่อนทำโรงแรม 5 ปี บังเอิญได้มา 4 ตัว พอดีกับจำนวนห้องของโรงแรมเลย ตอนนั้นบ้านยังเป็นโกดังอยู่เลยนะ” เรื่องบังเอิญที่ว่ากลายมาเป็นชื่อคาเฟ่โรงแรมหรือ ‘ชะตา’ (Destiny)

บ้านหลังนี้อยู่ในสภาพสมบูรณ์มากทีเดียว “เราต้องการให้ทุกอย่างอยู่ในที่เดิมของมัน อย่างพื้นชั้นบน เรารื้อไม้แล้วพลิก ขัดไม้แล้ววางกลับคืน เราไม่ต้องการหยิบไม้สักชิ้นออกจากบ้าน”

“ฝ้าเพดานเป็นจิตรกรรมฝาผนังแบบปูนเปียก (Fresco) สไตล์ยุโรป แต่เขียนเป็นลายไทย ปัจจุบันไม่มีคนทำแล้ว คนออกแบบทำให้ทุกอย่างซ่อนอยู่บนฝ้า แอร์ก็ฝัง ไม่เอา Wall-Type”

บ้าน 2 ชั้นครึ่งหลังนี้ แบ่งออกเป็น 3 ห้องพัก 1 ห้องสปา และชั้นใต้ดินที่ใช้เก็บของ รวมถึงเป็นห้องพักแม่บ้าน

กิมมิกเล็กๆ ที่น่าสนุกคือเลขห้องพักมีเบอร์ 2 เบอร์ 4 เบอร์ 5 และเบอร์ 9 ตามชื่อบ้าน โดยห้องเบอร์ 4 ถูกเปลี่ยนเป็นสปาประมาณ 4 เดือนที่แล้ว

เราอึ้งกับห้องน้ำ สมกับโจทย์ที่ป๊อกตั้งไว้ว่า “ห้องน้ำสวยที่สุดบนเกาะรัตนโกสินทร์” อ่างอาบน้ำยุโรปแบบลอย ยกด้วยขาตั้งลายสิงโต พื้นทำจากหินอ่อนทั้งหมด ยังไม่นับว่าเพดานห้องพักสูงเกือบ 5 เมตรทุกห้อง ภาพรวมยิ่งดูโอ่อ่า

อย่างนี้มีช่างคู่ใจแน่เลย-เราเดาหลังฟังมหากาพย์การเสกบ้านดั่งใจอยาก แต่คำตอบนั้นผิดคาด

“(ส่ายหน้า) เราตั้งธงว่า The Best ต้องงานดีและต้องไว แต่คนอื่นก็รู้ว่านิสัยเราเป็นแบบนี้”

ทำมาขนาดนี้แล้วยึดติดกับมันไหม-เราถาม และเป็นอีกครั้งที่แปลกใจกับคำตอบ

“ไม่ยึดติดนะ ถ้าไม่ได้ทำคงรู้สึกค้างคา แต่วันนี้เราได้ทำแล้ว วันไหนหมดเวรหมดกรรมกับที่นี่ ก็ปล่อยเขาไป” ป๊อกพูดยิ้มๆ

บ้านคือไทม์แคปซูล

ป๊อกทำธุรกิจขาย-ส่งรองเท้าสตรี วันหนึ่งคุณแม่เขาก็มาเจอป้ายประกาศให้เช่า หลังจากเพิ่งติดป้ายได้เพียง 3 วัน แล้วเขาก็ใช้บ้านหลังนี้เป็นโกดังเก็บรองเท้านาน 6 ปี

ระหว่างนั้นป๊อกระมัดระวังสุดขีด กำชับพนักงานว่า “ห้ามโยนของ ห้ามทำสกปรก” เขาขับรถมาโกดังทุกวันเพื่อทำงาน ในใจก็คิดกับตัวเองไปด้วยว่า “เอาบ้านแบบนี้มาทำโกดังเนี่ยนะ”

กระทั่งป๊อกต้องย้ายไปใช้โกดังขนาดใหญ่กว่าเดิม เลยตั้งใจจะคืนบ้านให้เจ้าของในทีแรก นั่นเป็นที่มาของบทสนทนาในช่วงต้นบทความ และเป็นตัวกระตุ้นให้ป๊อกเริ่มศึกษาประวัติบ้านหลังนี้อย่างจริงจัง

“ตึกหลังนี้สร้างโดยตระกูลอับดุลราฮิม อยู่กับตระกูลมา 4 ปี หลังเจ้าของเดิมเสียชีวิตก็ขายบ้านให้คุณปู่อดัม ชาวอินเดียผู้อพยพมาขึ้นฝั่งที่ท่าเรือราชวงศ์”

ย่านเยาวราชเคยมีคนอินเดียอยู่เยอะมาก ทุกคนมาทำธุรกิจ ส่วนใหญ่ค้าอัญมณี ปัจจุบันยังมีร้านอัญมณีหลายร้านตรงปลายถนนทรงวาด ร้านหนึ่งเคยเป็นตัวแทนจำหน่าย Swarovski อันดับ 1 ของโลก เพราะประเทศไทยใช้เยอะตามวัดวาอาราม ชุดลิเก ฯลฯ

“คุณปู่อดัมและคุณยายละม่อมไม่มีลูกด้วยกัน ครอบครัวพี่ชายของคุณยายก็อยู่ด้วย ชื่อคุณปู่อ้วน เขามีลูกชายคือคุณประยูร คุณปู่อดัมและคุณยายละม่อมรักคุณประยูรเหมือนลูก จึงยกบ้านให้”

ไทม์ไลน์หลังจากนั้นค่อนข้างเร่งรัดตามสถานการณ์ที่เข้มข้น หลังคุณปู่อดัมเสียก็ตรงกับช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ญี่ปุ่นมาทิ้งระเบิดลงที่ ‘อาคาร 7 ชั้น’ ใกล้บ้าน 2459 แม้ระเบิดด้านจนไม่ทำงาน แต่แรงสะเทือนทำให้กระจกบ้าน 2459 แตกทั้งหลัง

เหตุการณ์นั้นส่งผลให้คุณยายละม่อมหอบข้าวของและทรัพย์สมบัติลงเรือ เธอไปถึงคลองบางกะปิ สมัยนั้นยังไม่มีถนนลาดพร้าวด้วย แล้วซื้อที่ดินอยู่แถวเดอะมอลล์ บางกะปิ

“อาคาร 7 ชั้นหลังนั้นเป็นเอนเตอร์เทนเมนต์ คอมเพล็กซ์แห่งแรกของประเทศไทย มีโรงแรม บ่อน กาสิโน มีซ่องอยู่ชั้นบนสุด เป็นที่มาของวลี ‘สวรรค์ชั้น 7’ ส่วนในทางพุทธศาสนา สวรรค์มีแค่ 6 ชั้น”

หลังจากนั้นก็ทราบคร่าวๆ ว่า บ้านถูกเช่าเป็นโรงพิมพ์ แต่ถูกสั่งปิดด้วยเหตุผลทางการเมืองเหมือนโรงพิมพ์อื่นๆ ในช่วงของจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์

ผู้เช่าคนต่อมาคือชาวจีนไหหลำ อีกเชื้อชาติที่อาศัยอยู่ในย่านนี้เยอะ ผู้เช่าเปลี่ยนอาคารโบราณเป็น ‘โคมแดง’ ซึ่งเคยเป็นเรื่องทั่วไปสำหรับย่านติดแม่น้ำ รองรับคนมากมายที่รอนแรมอยู่ในทะเลเป็นเวลานาน

เวลาเจ้าของบ้านจูงลูกสาวมาเก็บค่าเช่า เขาก็มักให้ลูกยืนรอตรงทางเข้า ลูกสาวโตขึ้นมาจึงถึงบางอ้อ ว่าทำไมไม่เคยได้รับอนุญาตให้ย่างกรายมาในสถานที่แห่งนี้

ลูกสาวคนนั้นคือผู้ถือครองบ้านคนปัจจุบัน ป๊อกเรียกเธอว่า ‘พี่นิ’ เธอคือผู้ซ่อมแซมบ้านหลังชาวจีนไหหลำย้ายออก ก่อนจะติดป้ายประกาศให้เช่า ซึ่งแม่ของป๊อกมาพบนั่นเอง

ทำเอง นอนเอง ชอบเอง

ความเจ๋งของบ้านนี้คือการระบายความร้อน

กำแพงบ้านหนา 50 เซนติเมตร เกิดจากการก่ออิฐ 2 ชั้น เว้นพื้นที่ว่างตรงกลาง แล้วเจาะรูบนผนังใกล้ฝ้า เพื่อให้อากาศร้อนลอยตัวขึ้นแล้วระบายออกทางรูนั้น

“ห้องเบอร์ 4 แทบไม่ต้องเปิดแอร์เลย” ป๊อกยืนยัน

บ้าน 2459 จำต้องหยุดให้บริการช่วงโควิด ป๊อกจึงย้ายเข้ามาอยู่เองถึง 2 ปี ส่วนตัวเขาชอบสถาปัตยกรรมโบราณอยู่แล้ว หากจะต้องเลือกโรงแรมพักก็เลือกประสบการณ์เข้าพักสุดยูนีคให้ตัวเอง แทนการนอนโรงแรมในเครือใหญ่

เราจึงไม่แปลกใจที่กลุ่มลูกค้าหลักของบ้าน 2459 เป็นชาวต่างชาติ ถ้าจะมาเมืองไทยสักครั้ง ก็คงอยากเสพกลิ่นอายสถาปัตยกรรมเก่าและเฟอร์นิเจอร์ไม้โบราณเหล่านี้แหละ

โรงแรมมีขนมดั้งเดิมในย่านแจกทุกห้องพัก อย่างขนมถั่วตัดจาก ‘แต้เล่าจิ้นเส็ง’ ร้านขนมเปี๊ยะเก่าแก่ย่านตลาดน้อย โดยมีเรื่องราวกว่า 100 ปีของร้านแนบไว้ด้วย ประหนึ่งแนะนำเพื่อนจากยุคโบราณ

ป๊อกแชร์เรื่องน่ารักๆ ของแขกว่า “แขกจองห้องชั้นบน 2 ห้องก็เหมาชั้นไปเลย ลูกค้าเราเอาเสื่อมาปูให้ลูกคลานเล่น เราก็บอกเขา Very Good!” ป๊อกหัวเราะ พร้อมชูนิ้วโป้งทั้ง 2 ข้าง

ไม่หวงเหรอ-เป็นอีกครั้งที่คนหลงใหลของโบราณทำเราแปลกใจ

“ไม่หวง!” ป๊อกขยายความว่า “บ้านหลังนี้เป็นสถาปัตยกรรมเก่าที่สมบูรณ์เกือบ 100% ที่เดียวในย่าน ที่อื่นจะร้างหรือพังไปเลย ที่สำคัญคือไม่เปิดให้คนนอกเข้าชม พอไม่มีคนเห็น ก็ไม่มีใครรู้สึกอะไร มันก็ไม่มีความหมาย”

ป๊อกคืนชีพให้อาคารอายุ 108 ปีนี้ภายใน 6 เดือน ราวกับเสกด้วยเวทมนตร์ แล้วเชิญคนมาใช้ มาชม และสร้างประสบการณ์ ด้วยวิธีนี้จึงจะส่งต่อคุณค่าของมันได้