เหมาไถ ต้องเกิดที่เหมาไถ

เหมาไถเป็นหนึ่งในไป๋จิ่วของจีนซึ่งมีเรื่องราวย้อนกลับไปได้นานร่วม 2,000 ปี และมีประวัติศาสตร์ของชื่อผูกติดกับสถานที่กำเนิดอย่างไม่อาจแยกกันได้ ด้วยแหล่งผลิตอยู่ที่ตำบลเหมาไถ เมืองเหรินหวย มณฑลกุ้ยโจว (Kweichow) ทางตะวันตกเฉียงใต้ของจีน พื้นที่ซึ่งธรรมชาติสรรค์สร้างให้ครบครันเหมาะเป็นที่ผลิตสุรา ทั้งอากาศ ดิน พืชพันธุ์ โดยเฉพาะมีแม่น้ำฉื่อสุ่ย (Chishui River) แหล่งน้ำธรรมชาติที่ถือเป็นหนึ่งในปัจจัยสำคัญในกระบวนการผลิตสุราไหลผ่าน

เหมาไถเป็นต้นแบบของสุรารสเจี้ยงเซียง (Soy Fragrances) หรือแอลกอฮอล์กลิ่นรสเข้มข้น คมกริบและร้อนแรง ด้วยปริมาณแอลกอฮอล์ 53 ดีกรี ถูกใจนักดื่มชาวจีนรุ่นเก๋าวงการเป็นส่วนใหญ่ แต่สำหรับคนไม่เคยคุ้นอาจต้องตั้งสติเล็กน้อยก่อนยกแก้วกระดก

ปัจจุบันที่ตำบลเหมาไถมีผู้ผลิตไป๋จิ่วอยู่หลายเจ้า แต่เจ้าที่ยิ่งใหญ่ที่สุดคือ ‘กุ้ยโจว เหมาไถ’ ซึ่งเป็นรัฐวิสาหกิจที่ทางการจีนในอดีตจัดตั้งขึ้นในราวทศวรรษที่ 1930 โดยรวมกิจการผู้ผลิตเหล้าในท้องถิ่นจำนวนหนึ่งเข้าด้วยกัน กุ้ยโจว เหมาไถ เป็นเจ้าแรกที่ผลิตไป๋จิ่วขายในรูปแบบอุตสาหกรรม มีการพัฒนาคุณภาพอย่างต่อเนื่องด้วยการดึงเทคโนโลยีมาผสมผสานกับวิถีการผลิตแบบดั้งเดิม และไป๋จิ่วที่ผลิตโดย กุ้ยโจว เหมาไถ เท่านั้น ถึงจะถูกเรียกว่า ‘เหมาไถ’ ได้

กำลังการผลิตของ กุ้ยโจว เหมาไถ ต่อปีนั้นจำกัด ผลิตได้ปีละครั้งเท่านั้น ไม่เพียงพอต่อความต้องการของผู้บริโภค ในทางหนึ่งก็เป็นโอกาสสร้างรายได้ให้ผู้ผลิตรายย่อย ทางการก็ไม่ห้ามหวงแต่อย่างใด ด้วยต่างเข้าใจกันดีว่ากรรมวิธีการผลิตเหมาไถนั้นพิถีพิถันประหนึ่งรังสรรค์งานศิลปะ ระหว่างรอช่างเจียระไนเพชรน้ำงาม ย่อมต้องหาอัญมณีลำดับรองมาเชยชมกันก่อน อีกทั้งคุณภาพก็ใช่ว่าจะต่างฟ้ากับเหว ด้วยผู้ผลิตรายย่อยก็ใช้ทรัพยากรธรรมชาติและกรรมวิธีการผลิตแนวทางเดียวกับ กุ้ยโจว เหมาไถ เพียงแต่สินค้าของผู้ผลิตรายย่อยเหล่านี้จะไม่ถูกเรียกว่าเหมาไถ แต่จะถูกเรียกว่า ‘ไป๋จิ่วแห่งเมืองเหมาไถ’ (Moutai Town Baijiu) แทน

นึ่ง 9 ครั้ง หมัก 8 ครั้ง กลั่น 7 ครั้ง

เหมาไถก่อเกิดอยู่ในโอบกอดของสิ่งแวดล้อมเฉพาะถิ่น ทั้งกระแสลมนุ่มนวลในฤดูร้อน ปริมาณน้ำฝนและความชื้นพอเหมาะ ตำแหน่งของโรงกลั่นซึ่งตั้งอยู่ตอนบนของแม่น้ำฉื่อสุ่ยในจุดที่น้ำสะอาดบริสุทธิ์ และเข้มข้นด้วยแร่ธาตุสารอาหารชั้นเลิศ เหมาไถทำมาจากข้าวเกาเหลียงหรือข้าวฟ่าง ข้าวสาลีออร์แกนิก ผ่านกรรมวิธีการหมักบนอาหารแข็ง (Solid State Fermentation) โดยใช้สารตั้งต้นหรือ starter ซึ่งทำมาจากข้าวสาลีผสมข้าวฟ่างและหมักไว้ระยะเวลาหนึ่ง เหมาไถต้องผ่านกระบวนการ ‘นึ่ง 9 ครั้ง หมัก 8 ครั้ง กลั่น 7 ครั้ง’ จากนั้นบรรจุในภาชนะดินเผา และบ่มต่ออีกอย่างน้อย 3-5 ปี ให้เวลาแอลกอฮอล์หายใจเพิ่มความนุ่มนวลให้รสสัมผัส ว่าที่จริงแล้วหากจะนับตั้งแต่ขั้นแรกของการผลิต เริ่มจากเตรียมวัตถุดิบ และผ่านกระบวนการต่างๆ จนสำเร็จออกมาเป็นสินค้าพร้อมจำหน่าย ใช้เวลาอย่างน้อย 5 ปี ด้วยสูตรการผลิตเช่นนี้ก็ไม่น่าแปลกใจที่กำลังการผลิตจะจำกัด แต่ละขวดแต่ละจอกของเหมาไถจึงบรรจุทั้งคุณค่าและมูลค่าไม่ยิ่งหย่อนไปกว่ากัน

แรงไม่เคยแผ่ว

ถ้าคุณซื้อเหมาไถมาเพื่อดื่ม สนนราคาของขวดขนาด 500 มิลลิลิตร อาจตกประมาณเกือบๆ หมื่นบาท แต่ถ้าคุณเป็นนักสะสม เหมาไถรุ่นหายากอาจทำเงินได้สูงมากกว่า 300,000 หยวน คิดเป็นเงินไทยก็ราวๆ 1,500,000 บาท ล่าสุดเมื่อเดือนมกราคมที่ผ่านมา บริษัทรับจัดการประมูล คริสตีส์ (CHRISTIE’S) เพิ่งเปิดการประมูลเหมาไถรุ่นพิเศษหายาก พระเอกของงานคือ WuXing Moutai ปี 1959 ซึ่งทุบโต๊ะที่ราคาสูงถึง 960,000 หยวน คิดเป็นเงินไทยก็ไม่มากไม่มายเท่าไหร่ แค่เกือบๆ 5,000,000 บาทเท่านั้นเอง

คุณค่าและมูลค่าของเหมาไถพาแบรนด์ กุ้ยโจว เหมาไถ พุ่งทะยานขึ้นเป็นบริษัทผลิตเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ที่มีมูลค่าทางการตลาดสูงสุดเป็นอันดับ 1 ของโลก นำหน้า Diageo บริษัทผู้ผลิตเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ยักษ์ใหญ่เจ้าของแบรนด์ เช่น Johnie Walker, Guinness, Smirnoff, Baileys ฯลฯ ซึ่งเคยครองอันดับ 1 มาก่อน

สำนักข่าวซินหัว ประเทศไทย รายงานว่ากำไรไตรมาสแรกของ กุ้ยโจว เหมาไถ ประจำปี 2022 พุ่งทะยานทะลุ 1.6 หมื่นล้านหยวน คิดเป็นเงินไทยก็ราวๆ 8.7 หมื่นล้านบาท และเฉพาะในปี 2021 ที่ผ่านมาเหมาไถยังทำรายได้รวมสูงถึง 1.09 แสนล้านหยวน หรือคิดเป็นเงินไทยได้ 5.7 แสนล้านบาท แถมช่วงที่โควิดกระหน่ำทั่วโลก ความแรงของเหมาไถก็ไม่มีแผ่ว ดีมานไต่ระดับขึ้นเป็นหนึ่งในสินค้าลักซูรีที่มหาเศรษฐีจีนกวาดเก็บ ทั้งเพื่อทดแทนความอึดอัดที่ไม่ได้ไปใช้เงินนอกประเทศ และทั้งเพื่อเป็นการลงทุน

เหมาไถผงาดขึ้นเป็นแบรนด์น้ำเมาอันดับ 1 ในโลกได้อย่างไร ทั้งๆ ที่รายได้หลักมาจากผู้บริโภคชาวจีนในประเทศ ปริศนาข้อนี้ยังไม่มีใครออกมาถอดรหัสให้ฟังกันแบบชัดๆ แต่สิ่งที่ชัดเจนตลอดมา คือ เหมาไถเปรียบเสมือนจิตวิญญาณที่แทรกซึมอยู่ในการใช้ชีวิตของชาวจีน อยู่ในประวัติศาสตร์ที่เล่าตกทอดกันมา บ้างก็ว่าทหารจีนในสงครามราดเหมาไถบนบาดแผลแทนยาฆ่าเชื้อ บ้างก็ว่ากรอกเหมาไถเข้าปากเพื่อน็อกสติตัวเองก่อนขึ้นเขียงผ่าตัด เหมาไถเป็นสุราหรูหราสำหรับท่านผู้นำและงานเลี้ยงระดับชาติ ในขณะเดียวกันก็เป็นไป๋จิ่วที่ชาวบ้านร้านตลาดสามารถซื้อหาและเปิดฉลองในงานมงคลของครอบครัว เรียกได้ว่าเหมาไถแทบจะเป็นเหมือนเพื่อนคู่คิดมิตรคู่บ้านที่ชาวจีนหันไปทางไหนก็เจอ

จิตวิญญาณของเหมาไถสำคัญพึงรักษามากเพียงใดก็ดูได้จากการออกโรงของทางการจีน แว่วข่าวเมื่อต้นปีว่าสำนักนิเวศวิทยาและสิ่งแวดล้อมแห่งมณฑลกุ้ยโจวกำลังเล็งออกกฎปกป้องแม่น้ำฉื่อสุ่ย เป้าหมายสำคัญคือเพื่อปกป้องสิ่งแวดล้อมที่ใช้ในการผลิตเหมาไถ ทั้งยังเป็นแหล่งน้ำสำหรับโรงกลั่นสุราในท้องถิ่นอีกมากกว่าพันแห่ง

เหมาไถไร้พรมแดน

ปัจจุบัน เหมาไถเดินหน้าแผ่ขยายจิตวิญญาณจีนสู่ยุโรป อเมริกา แอฟริกา เอเชีย หวังทำตลาดในหมู่คนรุ่นใหม่วัยหนุ่มสาวมากขึ้น โดยนำเสนอตัวเองในรูปแบบที่มีสีสันกว่าเดิม กลุ่มที่กระโดดลงมาร่วมสนุกกับเหมาไถก่อนใคร คือ บาร์เทนเดอร์จากประเทศต่างๆ เช่น กลุ่ม Trouble Shakers จากประเทศเบลเยียม ที่เรียกตัวเองว่าเป็น Bartending Service ก็เคยสร้างสรรค์เมนูค็อกเทลที่ใช้เหมาไถเป็นส่วนผสมหลัก แถมยังแจกสูตรให้นักดื่มไปลองเขย่าเองที่บ้านอีกด้วย

ส่วนประเทศในยุโรปแถบทะเลบอลติกอย่างเอสโตเนีย เหมาไถก็เดินทางไปถึง และไปถึงแบบจัดเต็มคือมีบาร์เหมาไถให้บริการในย่านเมืองเก่า (old town) กรุงทาลลินน์ (Tallinn) เสิร์ฟทั้งเหมาไถเพียวๆ และค็อกเทลเหมาไถ ในเมืองไทยเองก็เคยมีการจัดการแข่งขันคิดค้นเมนูค็อกเทลจากเหมาไถ บาร์เทนเดอร์หนุ่มสาวไทยให้ความสนใจกันครึกครื้น แต่พอดีเจอโควิดมาเบรก หาไม่แล้วป่านนี้ค็อกเทลจากเหมาไถอาจกลายเป็นหนึ่งในเมนูประจำของเหล่านักดื่มชาวไทยไปแล้วก็เป็นได้

อย่างไรก็แล้วแต่ เชื่อว่าพลังเหมาไถในวันนี้นั้นเกินต้าน หลังจากโลดแล่นอยู่ในประวัติศาสตร์จีนมาร่วมพันปี มาถึงนาทีนี้ก็ต้องจับตาดูว่าจะก้าวไปเขย่าเวทีโลกให้สะเทือนถึงดวงดาวได้มากน้อยเพียงใด

อ้างอิง
https://moutaithailand.com
https://www.moutai.
https://cnn.it/3ypkjP
https://www.xinhuathai.com/eco/274096_20220331
https://www.xinhuathai.com/china/264599_20220220
https://www.xinhuathai.com/eco/273458_20220329
https://www.bangkokbiznews.com/lifestyle/960951
https://www.youtube.com/watch?v=CyuBVd7AAU
https://bit.ly/3kTZp
https://www.diageo.com/
https://troubleshakers
https://bit.ly/3vVbpa
http://asiadrinks
https://www.facebook.com/moutaibartallinn
https://baijiuamerica
https://on.wsj.com/38bYXu1