“ถึง ป๊า…”

โอ๊ตปรากฏตัวในชุดจัมพ์สูทสีกากี ต่างหูขนนก สวมหมวกคาวบอยสีดำ มีบ่วงบาศก์ข้างกาย ราวกับหลุดออกมาจากภาพยนตร์เวสเทิร์นสักเรื่อง ใครคุ้นเคยกับผลงานของ Oat Montien อยู่แล้ว คงสัมผัสได้ว่านิทรรศการครั้งนี้แตกต่างจากงานอื่นๆ ที่เขาเคยสร้างสรรค์ เพราะมีความดิบ ดุดัน แข็งแรง ผิดจาก “Eros” หรือ “สรงประภา” ที่นำเสนอเรือนร่างของผู้ชายในแบบเฟมินีน อ่อนพลิ้ว และอ่อนไหวกว่า

แต่ถึงกลิ่นความเป็นชายจากรูปปั้นหัวสัตว์ติดผนัง หมวกคาวบอย กางเกงยีนส์ ปืน ฯลฯ ไอเทมประจำตัวคาวบอยของคุณพ่อ ตลบอบอวลไปทั่วห้องนิทรรศการ นิตยสารเกย์เก่าเก็บของโอ๊ต ภาพวาดคาวบอยเปลือยกาย โฮมวิดีโอของโอ๊ตและครอบครัวในวัยเด็ก ทำให้เรายังสัมผัสได้ถึงความเควียร์ในผลงาน

“Country Home Sheriff” คือภาพรวมของบรรยากาศที่ทั้งคิดถึง โหยหา แต่ก็สอดแทรกความเหน็บแนมเล็กๆ เมื่อตัวตนของคุณพ่อพลและโอ๊ตมาประจันกันซึ่งๆ หน้าในสเปซนี้

คุณพ่อพลอดีตเจ้าของผับ ‘คันทรีโฮม’ ที่มาของชื่อนิทรรศการนี้ คือหนึ่งในหมู่ชายไทยหลายๆคนในช่วงยุค 90 ผู้คลั่งไคล้ความแข็งแกร่ง เด็ดเดี่ยว และการผจญภัยอันน่าตื่นเต้นของชายฉกรรจ์กลางทะเลทรายที่ได้เห็นจากภาพยนตร์เวสเทิร์นของฮอลลีวูด ต่างจากโอ๊ตซึ่งหลงใหล “ชายในชุดคาวบอย” ที่แวดล้อมและพร้อมเสพสุขกับเขาเสียมากกว่า

“ทุกครั้งที่เราได้ไปทะเลทราย จะเขียนเล่าว่า ตอนนี้เรามาถึงแล้วนะ เราเอาชุดคาวบอยที่ป๊าเคยใส่ ใส่ไปที่ทะเลทราย ที่ที่เขาเคยอยากไปตลอด ที่ที่เขาเห็นในหนังแต่ไม่เคยได้ไป”

โอ๊ตเล่าว่าเขาเริ่มกระบวนการสร้างผลงานเซ็ตนี้หลังคุณพ่อพลลาจากโลกนี้ไป เขาพยายามทำความเข้าใจในสิ่งที่พ่อชอบ เริ่มจากการเขียนบทกวีที่เป็นเหมือนจดหมายถึงพ่อ และค่อยๆ ใช้ข้อความเหล่านั้นมาสร้างสรรค์งานศิลปะประเภทอื่นๆ

เดินทางเพื่อกลับบ้าน

“Country Home Sheriff” เป็นนิทรรศการที่โอ๊ตอยากเล่าผ่านหลายเทคนิคศิลปะ สะท้อนประสบการณ์ชีวิตในแต่ละช่วงที่เขาได้รับมา

แรงผลักดันสำคัญของโอ๊ตอีกแรงหนึ่งคือ มูลนิธิ “Tom of Finland” ที่ลอสแองเจลิส ประเทศสหรัฐอเมริกา มูลนิธิที่ซัพพอร์ตและปกป้องศิลปินอีโรติกทั่วโลกซึ่งโอ๊ตเป็นศิลปินเควียร์อีโรติกไทยคนแรกที่เข้าไปเป็นศิลปินในพำนัก ที่นี่เขาได้เรียนรู้เกี่ยวกับตัวเองมากขึ้น ทั้งในแง่ความเป็นศิลปินและชีวิตส่วนตัว

แม้เกย์มีภาพจำในอดีตว่าต้องอ้อนแอ้น ออกสาว แต่ภาพวาดของทอมคือสิ่งที่ขบถต่อความเชื่อนั้นตั้งแต่สมัยหลังสงครามโลกครั้งที่สอง ภาพวาดของเกย์ที่ทั้งแมน แข็งแรง ดุดัน มีความสุข และ “Sex Positive” (มีความสุขเมื่อได้ร่วมเพศ) ทำให้โอ๊ตเริ่มอยากสร้างผลงานเกี่ยวกับเกย์ในมิติที่ต่างออกไป และเปลี่ยนมุมมองว่าความเป็นชายไม่จำเป็นจะต้องท็อกซิกเสมอไป

เขาอยากสร้างงานที่มีความหมายขึ้น ไม่ใช่เพียงภาพโป๊เปลือยที่เดี๋ยวนี้ก็สามารถหาดูได้ทั่วไปในอินเทอร์เน็ต เขากลับมาศึกษา ‘ราก’ ของตัวเอง ความเป็นลูกชายของพ่อ ความเป็นเอเชียน ความเป็นเกย์ ค่อยๆ ประกอบร่างจนกลายเป็นนิทรรศการล่าสุด ซึ่งโอ๊ตเรียกการตกตะกอนครั้งนี้ว่าการ “เดินทางเพื่อกลับบ้าน”

“เมื่อก่อนวาดจู๋ก็คิดเยอะ มันจะโชว์ได้ไหม? อยู่ที่นู่นคือมีคนเป็นร้อยเป็นพันคนที่วาด มันเหมือนเดินเข้าบ้านมา เฮ้ย จู๋ทั้งบ้าน! เเล้วงานของเราล่ะ? มันต่างจากเขายังไง ทำให้เรากลับมาทบทวนว่า จริงๆ เราอยากจะพูดเรื่องอะไร มันสำคัญยังไง”

ความเป็นชายที่ร่วงโรย

ไฮไลต์ของงานที่ไม่พูดถึงไม่ได้เลยคือ ‘อัสดง’ ภาพยนตร์สั้น 3 จอเล่าเรื่องราวความสัมพันธ์ของคาวบอยพ่อลูกที่เหินห่าง ไร้สัมผัสใกล้ชิด ได้แต่มองกันไปมา เพราะเป็นความรักของ “ผู้ชายแมนๆ” ที่ต้องไม่แสดงออกมาก โอ๊ตเผยว่าเป็นโปรดักชันใหญ่ที่สุดที่เขาเคยทำมา

“อัสดงเป็นคำแปลว่า ‘ร่วงหล่น’ ซึ่งใช้กับพระอาทิตย์ ซึ่งมันพูดถึง การร่วงหล่น การตาย ในทางกายภาพของพ่อเรา เปรียบเสมือนเป็นพระอาทิตย์ของเรา รวมไปถึงความแมนของเขาที่พอสังขารมันกำลังร่วงโรย เขาไม่สามารถแมนแบบที่เคยเป็นได้อีกต่อไป เหมือนเราต้องมารับช่วงต่อ” อัสดงจึงสะท้อนให้เราเห็นถึงความแมนของพ่อที่ร่วงโรย เหลือเพียงข้าวของและกายาที่บ่งบอกความเป็นชายตกทอดมาสู่โอ๊ต และการที่เขาต้องเป็นเสาหลักเพื่อความมั่นคงให้แม่และพี่สาว ทำให้รู้สึกได้ถึงความเป็นชายอันหนักอึ้งถาโถมเข้ามาหา หลังงานศพของพ่อผ่านพ้น

วิชา BDSM

เดิร์ค เดห์เนอร์ (Durk Dehner) ผู้ร่วมก่อตั้งมูลนิธิ Tom of Finland ที่ตอนนี้เป็นผู้ดูแลมูลนิธิคือคนที่โอ๊ตนับถือเป็นพ่อคนที่สอง เป็นเสมือน “พ่อเกย์” อีกคนหนึ่ง ในช่วงที่เขาสูญเสียพ่อ เดิร์คคนนี้แหละที่ช่วยเยียวยาความโศกเศร้าและสอนสิ่งต่างๆ ให้เขามาตลอด

หนึ่งในนั้นคือวิชา “BDSM” หรือกิจกรรมทางเพศที่ความสุขสมเกิดขึ้นระหว่างผู้ลงทัณฑ์และผู้ยอมจำนนนั่นเอง โอ๊ตกำลังสื่อสารสิ่งนี้ผ่านนิทรรศการของเขา

“เวลาสวมบทที่เป็น Dominant มันก็ใช้ความเป็นชาย ความแด๊ดดี้ที่ทั้งเเข็งแกร่งแล้วก็โอบอุ้มได้ ก็เลยเปลี่ยนมุมมองของเราต่อความมาสคิวลีนไป”

การเป็นผู้ลงทัณฑ์ (Dominant) และผู้ยอมจำนน (Submissive) ในเซสชันของ BDSM ทำให้โอ๊ตได้เข้าไปเรียนรู้ถึงพลังด้านต่างๆ ภายในตัวเอง โดยเฉพาะด้านการเป็นฝ่ายที่มีอำนาจเหนือกว่า และนำมาใช้ในผลงาน

ที่เห็นเด่นๆ เลยคือการมัดแบบชิบาริในงาน Cowboy Corpus ชิ้นส่วนต่างๆ ของเครื่องแต่งกายคาวบอยในภาพจำถูกนำมามัดรวมกันเป็นก้อน “ภาระ” ดูหนักอึ้ง เหมือนความรู้สึกที่โอ๊ตมีต่อความเป็นชาย โอ๊ตมองว่ากระบวนการเหล่านี้ช่วยเยียวยา และไม่อยากให้รสนิยมทางเพศเป็นสิ่งที่ถูกซุกไว้ใต้พรม

“เรารู้สึกว่าบางทีการดีลกับสิ่งต่างๆ ในชีวิตประจำวันมันอาจจะยากในร่างของ Oat Montien ปกติ แต่พอสวมบู๊ตของ Gay Asian Cowboy แล้วมันให้พลังในการจัดการ”

ศิลปินเควียร์ในสปอตไลต์

สุดท้ายก่อนจากกันไป เราถามโอ๊ตถึงแง่มุมเกี่ยวกับวงการศิลปะว่า วงการนี้เป็นยังไงถ้าสามารถทลายกรอบความชายเป็นใหญ่ไปได้

“เราว่าไงอะ? คำถามชงให้ด่านี่หว่า” โอ๊ตถามเรากลับพร้อมระเบิดหัวเราะออกมา

เรายิ้มรับคำถามสวนกลับนั้นแล้วตอบไปว่า “แน่นอน มันต้องดีกว่าแน่ๆ บนโลกที่มากไปด้วยความเป็นไปได้นี้ เราคงได้เห็นความหลากหลายมากขึ้น ทั้งในแง่ของงานศิลปะและตัวตนของศิลปินเอง”

“เป็นอะไรที่มากกว่าพุทธศิลป์และขนบเดิมๆ” โอ๊ตพูดขึ้น

สำหรับเขาแล้ว ช่วงเวลานี้คือห้วงยามที่น่าตื่นเต้นมากของศิลปินเควียร์ไม่ว่ารุ่นใหญ่หรือรุ่นเล็กในประเทศไทย ทุกคนมีเวทีฉายแสงอย่างอลังการ พูดในบริบทของ Bangkok Pride ที่กำลังจะจัดขึ้นเป็นปีที่สาม และ พ.ร.บ. สมรสเท่าเทียมที่คิดว่าน่าจะผ่านในปีนี้อีก นับว่าเป็นช่วงเวลาเเห่งการเปลี่ยนแปลงที่น่าจับตามองมากๆ

“ตอนนี้เราทำให้ดูแล้วนะว่า ศิลปินเควียร์ที่ปกติอาจโดนเซ็นเซอร์ เพราะทำงานเรื่อง BDSM แต่โชว์ที่ JWD สเปซเชิงพาณิชย์กลางสยาม เราทำให้ดูแล้วในวันเปิดซึ่งคนมาถึง 400 คน ดังนั้นไม่มีอะไรที่ศิลปินเควียร์ต้องกลัว ไม่จำเป็นต้องกดตัวเองอีกต่อไป เรารู้สึกว่ากรอบที่เราพูดถึงถูกทลายไปแล้ว”