สายน้ำคือชีวิต

คลองบางกอกน้อยเกิดจากคลองสายย่อย ที่คดโค้งมาจากสายน้ำเจ้าพระยา ชุมชนทางน้ำจากอดีต ที่เคยรวยรุ่มด้วย เส้นทางการค้าและศิลปวัฒนธรรม กระทั่งยุคสมัยแห่งการเปลี่ยนแปลงเข้ามาทำให้เส้นทางสัญจรทางน้ำไม่ได้หนาแน่นเหมือนแต่ก่อน อย่างที่ได้เกริ่นไว้ข้างต้น ‘บ้านตาแก่’ นอกจากจะเป็นพื้นที่ที่สะท้อนให้เห็นภาพวิถีชีวิตริมน้ำได้อย่างแจ่มชัดแล้ว ‘ศาลาท่าน้ำ’ ยังเปรียบเสมือนพื้นที่เอนกประสงค์ของผู้มีบ้านอยู่ริมน้ำ ทำให้เราในฐานะนักท่องเที่ยวอดทึ่งไม่ได้ เพราะประโยชน์สัพเพเหระของพื้นที่ที่ยื่นออกมานั้น เป็นทั้งส่วนต้อนรับเพื่อนบ้าน นั่งสังสรรค์ กินข้าว สนทนา พักผ่อนนอนกลางวัน และสารพัดประโยชน์ของการทำงานบ้าน ซึ่งต้องทำที่ท่าน้ำเท่านั้น เช่น การซักผ้า ล้างผัก ล้างจาน ซื้อกับข้าวทางเรือ หรือแม้แต่เป็นที่นั่งเล่น มองดูเด็กน้อยเล่นน้ำ กระโดดลงคลอง นั่งมองท้องฟ้าเปลี่ยนสี ชมพระอาทิตย์ลาลับขอบฟ้า

คนในบ้านคือพลัง

สิ่งละอันพันละน้อยของบ้านหลังนี้เกิดจากการมีส่วนร่วมของเครือญาติและคนในบ้าน ซึ่งต้นทุนทั้งหมดมาจากของดีที่มีอยู่แล้วทั้งนั้น

“ฝีมือปลายจวักกับเมนูพื้นบ้านที่ทำกินกันในครอบครัวจากคุณแม่ คุณป้า คุณน้า เสริมด้วยเมนูหารับประทานยาก อย่างม้าฮ่อจากคุณยายในชุมชน น้าชายสามารถพูดภาษาอังกฤษ สอนพายเรือได้ มีพาชมสวนเรียนรู้เพื่ออนุรักษ์ทุเรียนพื้นบ้านนนทบุรีได้ บวกกับเรามีเพื่อนบ้านที่มีความสามารถและประสบการณ์ในการนวดแผนไทยมาอย่างโชกโชน พอคุยคอนเซ็ปต์ว่าจะเปิดบ้านให้คนเข้ามาเที่ยวพัก แต่เปิดแค่กลางวันเท่านั้นไม่เป็นโฮมสเตย์ค้างคืน ด้วยข้อจำกัดหลายอย่างและเพื่อความสะดวกของทุกคน เมื่อทุกคนในบ้านตกลง ทุกอย่างก็เกิดขึ้นไวมาก โดยเริ่มเปิดเมื่อเดือนพฤษภาคมปีที่แล้ว ซึ่งผลตอบรับคือมีคนโทรมาจองเต็มทุกสุดสัปดาห์ คิวลากยาวจนถึงปลายปีและอาจต่อเนื่องมาจนถึงช่วงต้นปีนี้ด้วย”

สิ่งที่เห็นชัดเจนคือ นอกจากรายได้ที่ตั้งใจจะนำมาบูรณะซ่อมแซมบ้านเก่า ยังช่วยสานสัมพันธ์อันดี ทำให้เครือญาติและทุกคนในบ้านสื่อสารกันมากขึ้น เพราะที่ผ่านมาแต่ละคนต่างก็ห่างเหินกันไปทำหน้าที่ของตัวเอง แต่ละสัปดาห์ก่อนรับลูกค้าทุกคนจะมีหน้าที่ของตัวเอง แถมยังทำให้ลูกหลานกลับมาเยี่ยมปู่ยาตายายที่บ้านสวนบ่อยขึ้น เช่น เด็กๆ มาช่วยสแกนอุณหภูมิแขกเพื่อคัดกรอง มาช่วยเสิร์ฟอาหาร ส่วนอาจารย์แก้วทำหน้าที่เป็นฝ่ายต้อนรับด่านแรก ประสานรับลูกค้า รับออเดอร์ต่างๆ รวมถึงเป็นพีอาร์ประจำบ้านเพื่อสื่อสารกับทุกคน

มองไปข้างหน้า

“เป้าหมายที่คิดทำบ้านเก่าให้เป็น ‘Chilling space’ เพราะมองว่าเทรนด์มันมา ทั้งเรื่องของบ้านเก่า อย่างกรมธนารักษ์ก็มีโครงการเปลี่ยนบ้านเก่า บ้านเจ้าคุณหลายๆ หลังทั่วประเทศเพื่อต่อยอดไปสู่คาเฟ่ ร้านอาหาร โรงแรม ทำให้หลายคนมองเห็นโอกาส” อาจารย์แก้วตาอธิบาย

นอกจากนี้ กระแสของธุรกิจเพื่อสังคมหรือเรื่องสโลว์ไลฟ์ก็กำลังกลับมา ผู้คนมากมายเหนื่อยล้ากับการสู้โรคระบาด เครียดกับการแข่งขันกับความเร็ว และอยากสานสัมพันธ์กับกลุ่มเพื่อนฝูงและครอบครัวมากขึ้น เพราะจะไปเที่ยวไกลๆ ต่างประเทศก็ไม่ได้ ที่นี่จึงอาจจะมาถูกจังหวะ

“สำหรับแก้ว ลึกๆ แล้วอยากให้เกิดกระแสอนุรักษ์ และอยากให้มีบ้านเก่าเยอะๆ ครั้งหนึ่งเคยได้รับการติดต่อมาจากคนรุ่นใหม่ว่า สิ่งที่เราทำมีส่วนสร้างแรงบันดาลให้เขาปรับปรุงบ้านเก่าริมน้ำ ซึ่งอาจทำเป็นคาเฟ่หรือที่พักในอนาคต แค่นี้เราดีใจแล้ว ไม่ได้มองเขาเป็นคู่แข่ง กลับดีใจมากๆ ที่มีคนคิดแบบนี้เพิ่มขึ้น สิ่งสำคัญที่เป็นพื้นฐานแรกเลยคือต้องมาจากความตั้งใจ บวกกับความสร้างสรรค์ของผู้ประกอบการ เพราะไม่ใช่เป็นธุรกิจใช้เงินแล้วจบ เราต้องบูรณะไปถึงปลายทาง และต้องมีใจอนุรักษ์ มีความคิดสร้างสรรค์ด้วยถึงจะมีคุณค่า

“ที่เมืองนอก อย่างอังกฤษ เขาทำ Ghost Tourism ตามรอยแดรกคูลาร์ ไปอยู่ในบ้านเก่าๆ ปราสาทเก่าๆ นี่คือความสร้างสรรค์ที่ถูกสร้างเป็นเรื่องราว เชื่อว่าบ้านเราอีกไม่นานเดี๋ยวก็มี สำหรับแผนที่คิดไว้คืออยากตามหาคณะลิเกมาเล่น แล้วให้ผู้ชมนั่งดูลิเกในเรือ ซึ่งต้องไม่โบราณมาก อยากทำให้เป็นอีเว้นท์ร่วมสมัย จุดประสงค์คืออยากให้คนนึกถึงวิถีชีวิตเก่าๆ ซึ่งเป็นอีกเทรนด์ที่อาจจะกลับมา รวมถึงเป็นการตลาดเชิง Excursion ด้วย นอกจากคนในบ้านแล้ว คนในย่านเดียวกัน ทั้งลุงป้า พ่อค้าแม่ค้าจะมีรายได้ อาหารเขาได้รับคำชมจากลูกค้า เราก็ภูมิใจที่เป็นพลังเล็กๆ ทำให้ทุกคนยิ้มไปด้วยกัน”

และนั่นคือพลังของบ้านตาแก่ที่เกิดจากคนในบ้านเพื่อคนนอกบ้าน ไม่น่าเชื่อเลยว่า…มุมเล็กๆ ของการเปิดบ้านและแบ่งพื้นที่ศาลาท่าน้ำเพื่อต้อนรับแขก นอกจากดีต่อใจกับคนในบ้านแล้ว บรรยากาศนั้นยังอบอุ่น ทำให้ผู้มาเยือนหัวใจพองโตอย่างบอกไม่ถูก