SYNTH + NAP

ทันทีที่ไปถึง เราเรียบเรียงคำถามในหัว ก่อนจะเปิดประตูไปพบกับห้องที่ตกแต่งอย่างเรียบง่าย แต่ประดับด้วยไฟนีออนสีชมพูจ้า บาร์เล็กๆ ด้านขวามือของทางเข้า และโต๊ะใหญ่ตรงกลางห้องที่มีนักดนตรีผลัดกันขึ้นไปซาวด์เช็ก

ในขณะที่มาร์ธากำลังเตรียมเครื่องดื่มอยู่ที่บาร์ อู๋ชวนเรานั่งลงข้างๆ โต๊ะแสดงดนตรีสดนั้น ก่อนบทสนทนาจะเริ่มต้นขึ้นโดยมีเสียงที่เราไม่เคยได้ยินมาก่อนดังขึ้นเป็นระยะในพื้นหลัง

“คำถามแรกเลย อยากรู้ว่า synap [home/lab] มีจุดเริ่มต้นยังไง และที่อยากรู้ที่สุดคือทำไมถึงเปิดแค่วันจันทร์?” เราเปิดด้วยประเด็นที่ข้องใจที่สุด

“synap [home/lab] มันก็มีจุดเริ่มต้นมาจากอู๋เเละมาร์ธานี่แหละ ‘Home’ เพราะมันเป็นบ้านของเรา ส่วน Synap ก็มาจากคำว่า ‘Synth (ซินธิไซเซอร์)’ + ‘Nap (งีบ)’ สิ่งที่เราทำกันที่นี่ (หัวเราะ) หรือบางคนอยากจะคิดว่ามันมาจาก ‘Synapse’ ที่แปลว่าจุดเชื่อมต่อของสื่อประสาทก็ได้เหมือนกัน เพราะว่าสิ่งที่สำคัญสำหรับเราที่สุดคือดนตรีต้องเชื่อมคน

ส่วนเรื่องวันเปิดมาจากการที่เราอยากเปิดร้านให้เพื่อนๆ ของเราซึ่งเป็นแก๊งดีเจ แก๊งทำวิชวล ได้พักผ่อนจากงานที่หนักหน่วงในช่วงสุดสัปดาห์ พอนึกว่าวันไหนที่เราจะชวนเพื่อนมาได้บ้าง ก็เลยมาจบกันที่วันจันทร์ เพราะเป็นวันหยุดของคนทำงานครีเอทีฟ

อีกอย่างคือ เราอยากให้เพื่อนๆ ที่ยังไม่เคยมีประสบการณ์กับดนตรีอิเล็กทรอนิกส์แบบสดๆ (Live) ได้มาเจอกันแบบใกล้ชิด ได้มาเห็นเครื่องจริงๆ ได้สอบถามพูดคุยว่า เฮ้ย! อยากทำเสียงแบบนี้ อยากทำภาพแบบนี้ ต้องทำยังไง? เริ่มต้นยังไง?” อู๋ตอบ ฟังแล้วก็พอจะเข้าใจมากขึ้นว่า การทำ synap [home/lab] ของทั้งสองไม่ได้โฟกัสกับการทำธุรกิจมากนัก แต่อยากเป็นพื้นที่ให้คนที่สนใจเรื่องเดียวกันได้มาเจอกันมากกว่า

และถ้าถามว่า ทำไมดนตรีอิเล็กทรอนิกส์ถึงเป็นจุดโฟกัสสำคัญ นั่นก็เพราะอู๋อยู่ในอุตสาหกรรมนี้อยู่แล้ว เดิมทีเขาอยู่ในแวดวงคลับมิวสิก ก่อนจะหันมาเล่นดนตรีที่ใช้ฮาร์ดแวร์มากขึ้น ซึ่งรวมไปถึงฌองย่อยของดนตรีอิเล็กทรอนิกส์ที่กลายมาเป็นเอกลักษณ์ของ synap [home/lab] อย่าง ‘Coding’ (โค้ดดิง) หรือการใช้คอมพิวเตอร์เขียนโค้ดให้ออกมาเป็นภาพและเสียง

ย่อหน้าต่อจากนี้ใส่ไม่ได้ เนื้อหาขาดไป 1 Paragrap ขึ้น Forbidden

อย่างวันนี้ธีมในการคิวเรตศิลปินคือธีม ‘Pink Noise’ หรือที่ทั้งคู่เรียกกันขำๆ ว่า ‘ธีมหญิงล้วน’ เพราะมองเห็นว่า วงการดนตรีอิเล็กทรอนิกส์มักจะมีแต่ผู้ชาย อยากให้มีซีนของผู้หญิงบ้าง เครื่องดื่มที่มาร์ธาทำเลยออกมาในธีม ‘Pink Drink’ ไปด้วยเลย โดยชื่อเมนูก็จะมีความเฟมีนีน และมีสีที่ออกไปทางสีชมพู ที่เราได้ชิมกันวันนี้ก็เช่น

• ‘Pink Noise’ ค็อกเทลตามชื่อธีมงาน ที่มีกระเจี๊ยบและจินเป็นส่วนประกอบหลัก มีสีแดงอมชมพูตามชื่อ
• ‘Earthquake’ ค็อกเทลที่มีกลิ่นละมุนๆ ของชาเอิร์ลเกรย์ เปลือกส้ม และเมล็ดโกโก้ ถามว่าเฟมีนีนยังไง? มาร์ธาพูดติดตลกว่า “ได้แรงบันดาลใจมากจากเพลง Earthquake ของพี่จีซูนะ (หัวเราะ)”

LIVE-CODING

นอกจากการเเสดงของนักดนตรี ดีเจ และ Visual Artist ถ้าพูดถึง synap [home/lab] สิ่งที่เราจะไม่พูดถึงไม่ได้เลยนั่นคือ ‘การแสดง Live-Coding’ เพราะแม้คนที่ทำดนตรีจากการเขียนโค้ดในไทยจะมีอยู่บ้าง แต่คนที่มาทำให้ดูแบบสดๆ อู๋บอกว่ารู้จักไม่ถึง 20 คน ทำเอาเราอดสงสัยไม่ได้ว่า ทำไมอู๋ถึงมาสนใจ Live-Coding ได้?

“ตอนแรกที่เริ่มเล่นเพราะคิดว่ามันเท่ (หัวเราะ) เป็นสิ่งที่ไม่เคยเห็นมาก่อน ทำให้รู้ว่าเราสามารถใช้คอมพิวเตอร์ได้อีกแบบนึง คือสามารถพิมพ์โต้ตอบสดๆ เเล้วออกมาเป็นชิ้นงานได้เลย ต่างจากเวลาเขียนโปรแกรมที่ใช้เวลา 8 เดือน – 2 ปี กว่าจะเห็นผลงาน” อู๋ตอบ ก่อนจะอธิบายให้เห็นภาพกระบวนการการแปลงโค้ดเป็นเสียงมากขึ้น

“เราใช้ 3 โปรแกรมช่วยกัน โปรแกรมนึงจะคล้ายๆ ‘Microsoft Word’ ที่เราแค่พิมพ์ตัวเลขหรือ เทกซ์ลงไป ส่วนอีกโปรแกรมนึงจะทำหน้าที่เป็นตัวแปลภาษาว่า เทกซ์นี้หมายความว่าอะไร แล้วสุดท้ายส่งกลับไปที่โปรแกรมสร้างเสียง”

“เหมือนการผสมความเป็นสายวิทย์และสายศิลป์เข้าด้วยกันไหม?” เราถามต่อ

“ก็ด้วยนะ เพราะเราสามารถมองโน้ตดนตรีเป็นตัวเลขได้เหมือนกัน สมมติเราตั้งให้ โน้ต ‘โด’ เป็น เลข 60 ‘โดชาร์ป’ ก็จะเป็น 61 แล้วก็ไล่ไปเรื่อยๆ ‘โด’ สูงกับ ‘โด’ ต่ำห่างกัน 12 โน้ต เราก็สามารถคิดในหัวได้แล้วว่า จะต้องเป็น 60, 72, 84…” อู๋อธิบาย

มากไปกว่านั้น การเขียนโค้ดไม่ได้จบอยู่ที่เสียง แต่ยังสัมพันธ์กับภาพด้วย เช่นเดียวกับที่อู๋ทำ ในเพลง ‘Rushup Edge’ ที่เราได้พูดถึงในตอนต้น ถ้าพูดให้เข้าใจง่ายๆ ภาพเองก็เป็นความถี่ และความถี่เหล่านั้นก็สามารถนำมาบวก ลบ คูณ หารกันได้เช่นเดียวกันกับตัวเลข โปรแกรมเกี่ยวกับภาพที่เราใช้กันอย่าง ‘Adobe Photoshop’ ก็ใช้ทฤษฎีนี้ เพียงแต่เราเห็นผ่านมุมมองของผู้ใช้ ซึ่งถูกปรับมาให้ใช้งานง่ายขึ้นแล้ว

อู๋บอกว่า ความยากนี่แหละคือเสน่ห์ของ Live-Coding “มันเหมือนเวลากำลังแก้โจทย์คณิต แต่นี่เราโชว์ให้ทุกคนในห้องดูพร้อมกันว่า เราจะแก้โจทย์นี้ยังไง เป็นศิลปะที่ค่อนข้างเปิดเผย

มีอยู่ช่วงนึงที่เราดูยูทูปของคนต่างประเทศ เเรกๆ ก็ไม่ค่อยเข้าใจ แต่พอลองเล่นไปสักพักนึงแล้วกลับไปดูคือ โห! เข้าใจเลยว่าเขาพิมพ์อะไร กำลังจะเกิดอะไรขึ้น เหตุผลคืออะไร ซึ่งดนตรีอิเล็กทรอนิกส์ปกติจะไม่ได้เปิดเผยขั้นตอนเท่านี้”

และด้วยความก้าวหน้าของเทคโนโลยี ตอนนี้ก็มีแพลตฟอร์มง่ายๆ ให้คนที่สนใจได้เข้าไปลอง Live-Coding แบบไม่ต้องใช้หลายโปรแกรมให้ซับซ้อนแล้ว เพียงแค่เข้าไปพิมพ์โค้ดและกด ‘Play’ ก็ออกมาเป็นเสียงได้เลย ทำให้การจะจัดเวิร์กช้อปหรือสอนมือใหม่ก็ยิ่งง่ายเข้าไปอีก ซึ่งที่ synap [home/lab] ก็มีเปิดให้มาจอยกันอยู่เรื่อยๆ

GROWING COMMUNITY

จนถึงวันนี้ก็เกือบจะครบรอบ 3 ปีของ synap [home/lab] แล้ว คอมมูนิตีที่เริ่มต้นจากเล็กมากๆ ค่อยๆ เเข็งแกร่งขึ้นเรื่อยๆ อู๋เล่าว่า ต่างชาติเริ่มหันมาสนใจซีนดนตรีอิเล็กทรอนิกส์ในไทยมากขึ้น โดยเฉพาะฝั่งสิงคโปร์ อินโดนีเซีย และมาเลเซียที่เวียนกันมาแสดงผลงานที่นี่ เเละในขณะเดียวกันอู๋เเละเพื่อนๆ ในคอมมูนิตีเองก็ไปแสดงที่นู่นเช่นกัน

มาร์ธาที่เป็นผู้เฝ้าสังเกตการณ์จากในบาร์ และคอยต้อนรับแขกที่เข้ามาก็เห็นด้วย พร้อมบอกว่าคนมาที่นี่ส่วนใหญ่เป็นคนน่ารัก เป็นคนที่สนใจจริงๆ แล้วก็บอกต่อกันไป ไม่ค่อยมีใครเดินเข้ามาแบบแรนดอม

“คิดว่าอะไรที่ทำให้คนสนใจดนตรีอิเล็กทรอนิกส์มากขึ้น?” เราถามอู๋

“มันเอาไปใช้ได้หลากหลายและผนวกได้กับงานหลายสาขา จะเล่นเป็นดนตรีก็ได้ จะจบงานเป็น Installation ก็ได้ นอกเหนือจาก Live-Coding ก็ยังมีพวกเทคโนโลยีดนตรีที่สามารถไปจับกับการเคลื่อนไหวของร่างกายได้ หรือจับกับเซ็นเซอร์ที่ตรวจจับความเปลี่ยนแปลงของในสิ่งแวดล้อมได้” อู๋ตอบ ทำให้เห็นภาพจริงๆ ว่า ความจริงแล้วดนตรีอิเล็กทรอนิกส์ไม่ใช่สิ่งที่เข้าถึงยากเลย เพียงแต่มันสามารถที่จะเป็นอะไรก็ได้ แล้วแต่คนฟังจะจินตนาการ หรือคนเล่นจะทดลอง เพราะเสียงทั้งหมดล้วนเกิดจากปฏิกิริยาของสิ่งที่อยู่รอบๆ ตัวเรา ต่างจากดนตรีหมวดอื่นๆ ที่มีการผูกติดกับเครื่องมือหรือแบบแผนที่จำกัด

ความตั้งใจของอู๋และมาร์ธาในอนาคตกับ synap [home/lab] จึงเป็นการดูแลสเปซนี้ให้อยู่ต่อไปเรื่อยๆ เพื่อเป็นเซฟโซนให้คนที่อยากเรียนรู้ดนตรีประเภทนี้ อยากแสดงผลงาน หรือแม้แต่แค่อยากฟัง

ใกล้เวลา 2 ทุ่ม นักดนตรีเริ่มเตรียมตัวสแตนด์บายกัน บ้างก็ขอให้อู๋ช่วยเชื่อมต่ออุปกรณ์ให้ ส่วนบาร์ของมาร์ธาเองก็เริ่มมีคนยืนรอเครื่องดื่ม จากที่ในร้านมีคนแค่ 10 คน ประตูก็เริ่มเปิดเข้าออกไม่หยุดหย่อน ทำให้รู้ว่าถึงเวลาที่เราจะต้องทิ้งท้ายบทสนทนานี้ไปตั้งใจฟังนักดนตรีแต่ละคนโชว์ของแล้วล่ะ

“แล้วสำหรับอู๋เอง ในฐานะที่อยู่ตรงนี้ มองหาอะไรจากดนตรีประเภทนี้?”

“อืม… ยากเหมือนกันนะ” อู๋นิ่งไปสักพักก่อนจะตอบ “เราหาเสียงที่ไม่เคยได้ยินมาก่อน และก็สนุกไปกับการเข้าใจเสียงนั้นๆ ไม่ได้แค่ฟังเพราะว่ามันเพราะ แต่พยายามหาว่ามันคืออะไร เกิดขึ้นมาได้ยังไง ผ่านอะไรมา เราว่าเราตามหาจุดนั้น”