เป็นมิตรต่อโลก

กาดต๋องตึงเปิดให้บริการช่วงเดือนเมษายนปี 2565 ก่อตั้งด้วยแนวคิดที่เป็นมิตรต่อธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม และความรัก (ษ์) โลก ที่นี่ให้ความสำคัญกับระบบบริหารจัดการขยะ และมุ่งมั่นที่จะลดขยะให้เป็นศูนย์ (Zero Waste) โดยมี ครูเบลล่า-นลี อินทรนันท์ หนึ่งในสมาชิกของสภาลมหายใจเชียงใหม่ เป็นผู้บริหารจัดการด้านขยะของตลาด เพื่อรณรงค์การลดจำนวนขยะในเชียงใหม่ ซึ่งปัจจุบันสูงถึง 1,500 ตันต่อวัน (หรือเท่ากับช้างยืนเรียงกัน 250 ตัว!)

มาที่นี่ควรพกถุงผ้ามาด้วย เพราะร้านค้าไม่มีการใช้ถุงพลาสติก และงดใช้ภาชนะจากชานอ้อย จานชามจากร้านค้าจึงเป็นการใช้แบบหมุนเวียนเหมือนเราอยู่บ้าน เช่น เมื่อใช้งานเสร็จแล้ว ลูกค้าต้องนำไปล้างให้สะอาดและตากให้แห้ง เป็นการร่วมด้วยช่วยกันเพื่อลดปริมาณขยะในตลาด ซึ่งวิธีการนี้ทำให้ลดขยะเหลือเพียงวันละ 1 ถุง จากเดิมที่มีถึง 6 ถุงต่อวัน

ชื่อนี้มีที่มา

‘ต๋องตึง’ เป็นภาษาเหนือ หมายถึง ใบตองตึงหรือใบของต้นพลวง คนไทยสมัยก่อนนิยมนำมาใช้มุงหลังคาและฝาบ้าน เพราะเป็นวัสดุธรรมชาติที่หาง่าย มีคุณสมบัติระบายความร้อน และทนทาน อายุการใช้งานเฉลี่ยประมาณ 4-5 ปี

ชื่อของกาดต๋องตึงนั้น ก็มาจากลักษณะเด่นของตัวอาคารศาลา ที่ใช้ใบตองตึงแห้งตามภูมิปัญญาพื้นบ้านมามุงหลังคา เมื่อมองดูจากภายนอกจะพบว่า สถาปัตยกรรมของที่นี่ดูกลมเกลียวและเป็นส่วนเดียวกับธรรมชาติแวดล้อม นอกจากนี้ ข้อดีของหลังคาใบตองตึงยังช่วยให้เราไม่รู้สึกร้อนเวลาเดินเล่นอยู่ภายใน ทั้งยังเป็นการใช้ทรัพยากรจากธรรมชาติที่มีอยู่ให้เกิดประโยชน์คุ้มค่าสูงสุดตามแนวทางรักษ์โลกอีกด้วย

ตลาดนัดงานแฮนด์เมด

เชียงใหม่เป็นหนึ่งในแหล่งผลิตงานคราฟต์ที่มีเอกลักษณ์ไม่เหมือนใคร และสำหรับคนที่ชอบงานแฮนด์เมด ที่นี่มีร้านค้าขายของทำมือเก๋ๆ มากมาย อาทิ Heart & Home Chiang Mai เป็นร้านที่โดดเด่นด้านงานเย็บปักถักมือ ทั้งรูปธรรมชาติ รูปสัตว์ ตัวอักษร ตัวการ์ตูน ฯลฯ สินค้ามีตั้งแต่เข็มกลัด กระเป๋าสตางค์ กระจกขนาดพกพา ไปจนถึงเสื้อผ้าที่สวมใส่สบาย เจ้าของร้านปักเองขายเอง จึงรับรองได้ว่าเป็นชิ้นงานที่สวยเก๋ไม่ซ้ำแบบอย่างแน่นอน

อีกร้านเป็นการสร้างสรรค์งานศิลปะผ้าบาติกของ Yada Batik Tie Dye : ญาดาบาติกมัดย้อม ผลงานของสองแม่ลูกที่มีศิลปะในหัวใจ ผ้าทุกผืนผ่านมือทุกขั้นตอน ทั้งการมัดเอง ย้อมเอง และลงสีเอง ทางร้านเน้นเสื้อผ้าที่สวมใส่สบาย ระบายความร้อนได้ดี สินค้ามีทั้งเสื้อยืด กางเกง เดรสสวยๆ และเอี๊ยมยีนส์

ของกินท้องถิ่น วัตถุดิบดี

กาดต๋องตึงเปิดตั้งแต่ 8 โมงเช้า ที่นี่จึงเป็นแหล่งอาหารเช้าที่หลากหลาย ทั้งอาหารชาวไทใหญ่ อาหารพื้นถิ่น อาหารเหนือ อาหารใต้ ฯลฯ ร้านที่เราแวะไปลอง ได้แก่ ร้านกับข้าวป้าอ้อม มีหลากหลายเมนูอร่อยที่ขึ้นชื่อและขายดี ได้แก่ ข้าวยำปักษ์ใต้ ข้าวคลุกกะปิ ข้าวห่อใบบัว ขนมจีนซาวน้ำ แกงเขียวหวานโรตี ฯลฯ ป้าอ้อมยังขยันทำของหวานหากินยากอย่าง โอ้เอ๋ว ขนมท้องถิ่นของชาวภูเก็ต ตลอดจนขนมอบแบบโฮมเมด เช่น พายอบแบบสเปน พายแอปเปิล พายผักโขม ฯลฯ

อิ่มจากเมนูข้าวแล้ว ขอปิดท้ายด้วยขนมหวานแบบไทยๆ กับขนมครกโบราณจาก พอดีคำ ความพิเศษอยู่ตรงที่ทางร้านใช้ข้าวไรซ์เบอร์รีเป็นส่วนผสม ทำให้รู้สึกได้ว่าเป็นขนมครกเพื่อสุขภาพ แถมรสชาติไม่หวานมาก กินเพลินๆ แป๊บเดียวเกือบหมดกล่องแล้ว (ทางร้านเปิดขายเฉพาะวันอาทิตย์)

ขนมโฮมเมด

หากใครรู้จัก ขนมเทียนเสวย ขนมขึ้นชื่อของดีเมืองอุตรดิตถ์ เราจะบอกว่าที่กาดต๋องตึงมีขายแล้วนะ เป็นขนมเทียนเสวยจาก บ้านกนกมณี เป็นขนมไทยโบราณที่คิดค้นสูตรขึ้นมาใหม่ ไม่ใช่ขนมเทียนแบบที่ใช้เป็นของไหว้ในเทศกาลต่างๆ เนื้อขนมมีความนุ่มนิ่มและหอมกรุ่นกลิ่นของงาขาว ใบตอง และกลิ่นควันเทียน ใครได้ลองเป็นต้องติดใจ เขามีบรรจุกล่องสำหรับซื้อเป็นของฝากกลับบ้านแล้วด้วย

ปิดท้ายกับขนมโฮมเมดจาก Preeda Homemade (FB: Preedaetc) เป็นขนมอบหน้าตาน่ากิน ที่ใช้วัตถุดิบคุณภาพ และรสชาติไม่หวาน เมนูดังและขายดีของทางร้าน คือ สโคน ขนมปังฟักทอง และแยมส้มในตำนาน อัดแน่นไปด้วยเนื้อส้มแบบเต็มๆ คำ รวมทั้งแยมกุหลาบอังกฤษบิชอบคาสเซิล ใช้กุหลาบที่ปลูกแบบอินทรีย์ 100% ส่วนที่เราชอบเป็นพิเศษ ได้แก่ Mixed Fruits & White Chocolate Scones สโคนผลไม้รวมกับไวท์ช็อกโกแลต กรอบนอกนุ่มใน และไม่หวานเลี่ยนแม้แต่น้อย รวมไปถึง Orange Almond Cake เหมาะกับคนรักสุขภาพ เพราะใช้อัลมอนด์บดป่นแทนแป้งสาลี ส่วนใครที่ชอบขนมปัง อย่าพลาดกับบันมะยงชิดอัลมอนด์

ผลิตภัณฑ์ออร์แกนิก

เชียงใหม่ได้ชื่อว่าเป็นแหล่งปลูกพืชผักอินทรีย์ก็จริง แต่ด้วยราคาที่ค่อนข้างสูง ทำให้เป็นข้อจำกัดในการเข้าถึงผักอินทรีย์ของคนเชียงใหม่ และนั่นจึงเป็นที่มาของการนำผลิตผลอินทรีย์มาขายในราคาย่อมเยาที่ ร้าน Smiling Cow ไม่ว่าจะเป็นผักผลไม้ออแกนิกส์ที่ส่งมาจากไร่ตารากา ต.แม่แรม อ.แม่ริม ทางร้านยังมีเมนูขนมหวานแบบเบาสบายท้อง เช่น ไอศกรีมโยเกิร์ต และไอศกรีมนมกลิ่นกุหลาบแท้ๆ ท็อปปิ้งด้วยมะม่วงสุก กุหลาบกินได้และโรสแมรี (ราคา 50 บาท) สำหรับนมสดที่ใช้ในร้านได้มาจากแม่โคที่เลี้ยงตามธรรมชาติ ไม่มีการใช้ฮอร์โมนหรือยาปฏิชีวนะใดๆ ส่วนใครที่ชอบชา ทางร้านมีชาเพื่อสุขภาพ รสชาติดี ตกแต่งสวยงาม เช่น ชากุหลาบ ชาโรสแมรี และม็อกเทลสีสวยตามธรรมชาติ

สเปซแห่งการแบ่งปัน

อีกโซนหนึ่งของกาดต๋องตึงเป็นพื้นที่สำหรับการแบ่งปันสิ่งของ และรับบริจาคของทุกสิ่งอย่าง ไม่ว่าจะเป็นเสื้อผ้าเก่า หนังสือมือสอง ยารักษาโรคที่แม้แต่หมดอายุแล้ว ของต่างๆ เหล่านี้ บางส่วนจะนำมาขายเป็นของมือสองในพื้นที่ของ สละ โดยผู้ซื้อสามารถหยอดเงินลงในกระปุกที่จัดเตรียมไว้ตามจำนวนที่อยากจะให้ ซึ่งเงินทุกบาทจะนำไปใช้ประโยชน์ต่อให้กับสังคม เช่น จัดซื้ออุปกรณ์ที่จำเป็นสำหรับทำแนวกันไฟป่า และงานสาธารณประโยชน์ต่างๆ ในเมืองเชียงใหม่ ขณะที่ของบางส่วนที่ไม่ได้นำมาขาย ก็จะถูกส่งต่อไปให้กับผู้คนที่ต้องการใช้ประโยชน์ต่อไป

เสี้ยงก่อเตื่อม (เป็นภาษาเหนือแปลว่า หมดแล้วก็เติมใหม่) เป็นพื้นที่ที่อยู่ติดกับ สละ เป็นบ้านดินที่สร้างจากขยะหรือขวด Eco Bricks (อิฐก่อสร้างจากขยะพลาสติกที่ทำความสะอาดแล้ว) ภายในมีจุดให้เราเติมน้ำยาใช้งานประเภทต่างๆ ที่ได้มาชุมชนดอยหล่อ เช่น น้ำยาล้างจาน น้ำหมักอินทรีย์ ฯลฯ ซึ่งที่ดีต่อธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม โดยลูกค้าสามารถนำขวดมาเติมเองหรือจะนำขวดที่จัดเตรียมไว้ให้ กดเติมน้ำยาลงในขวดเท่าที่ต้องการ จากนั้นนำไปชั่งน้ำหนักเพื่อคำนวณราคา สำหรับบ้านใครที่มีขวดพลาสติกจำนวนมาก ก็สามารถนำมาบริจาคที่นี่ได้เช่นกัน