สถานีแห่งกระจก
สถานีรถไฟ Liège-Guillemins ผลงานศิลปะจากดีไซน์กระจก 7 สี ที่เรามีเวลาชื่นชมแค่ 1 ปีเท่านั้น!
- สถานีรถไฟความเร็วสูง ลีแยฌ-กีเยอมังส์ ในเมืองลีแยฌ ประเทศเบลเยียม เดิมทีเป็นอาคารปราศจากผนังที่มีหลังคากรุกระจกบนโครงสร้างโลหะสีเงิน
- ตั้งแต่วันที่ 15 ตุลาคม 2022 ไปอีกหนึ่งปีข้างหน้า สถานีรถไฟแห่งนี้กลายเป็นงานศิลปะขนาดยักษ์ ด้วยดีไซน์กระจก 7 สีที่วางเรียงเป็นลายหมากรุกของ Daniel Buren ศิลปินชาวฝรั่งเศส
- การติดกระจกสีในแนวนอนช่วยเปิดรับแสงได้มากกว่าการวางแนวตั้งอย่างโบสถ์วิหารทั่วไป ทำให้แสงเงาที่ตกกระทบทั้งสถานีได้สีสันที่เข้มข้นจนผู้ใช้งานสถานีรถไฟตระหนักได้ถึงการดำรงอยู่ของโปรเจ็กต์ศิลปะนี้
Santiago Calatrava สถาปนิกชาวสเปนออกแบบ Liège-Guillemins สถานีรถไฟความเร็วสูงในเมืองลีแยฌ ประเทศเบลเยียม ตั้งแต่ปี 2009 ที่มันเปิดทำการ สถานีรถไฟแห่งนี้ตั้งตระหง่านเป็นอาคารที่ ‘ปราศจากผนัง’ ทว่าหลังคานั้นโค้งลงมาจรดพื้น และแน่นอนว่าสถาปนิกใช้กระจกและเหล็กสีเงินเป็นตัวแทนความล้ำสมัยของรถไฟความเร็วสูง
จากวันที่ 15 ตุลาคม 2022 ไปจนถึงอีกหนึ่งปีข้างหน้า สถานีรถไฟลีแยฌ-กีเยอมังส์แห่งนี้ได้สลัดเปลือกนอกสีเงินขรึมเย็นนั้นออกไป หลังจากที่ Daniel Buren ศิลปินชาวฝรั่งเศสวัย 84 ปีใช้เวลา 2 เดือนแต้มสีสันใหม่ให้กับหลังคากระจกทุกชิ้นในสถานี
ดาเนียล บือร็อง มีลายตารางหรือลายหมากรุกเป็นลายเซ็น และเขาก็จรดลายเซ็นประจำตัวนั้นอีกครั้งเพื่อสร้างผลงานที่ชื่อว่า Comme tombées du ciel, les couleurs in situ et en movement ที่ใช้แผ่นกระจกสีผนึกทับหลังคาพื้นที่ 10,000 ตารางเมตรของสถานี ซึ่งจะให้สีสันแปรผันไปตามช่วงเวลาต่างๆ ของวันและตามฤดูกาลที่เปลี่ยนแปลง
หลังคากระจกมีทั้งหมด 7 สี โดยที่ 5 สี ได้แก่ ชมพู เขียว น้ำเงิน ขาวและส้ม เรียงต่อกันเป็นลายหมากรุก ส่วนสีแดงและสีเหลือง – สีของธงชาติเบลเยียมติดตั้งที่กันสาด
อันที่จริงแล้วสีทั้งเจ็ดไม่ได้มีนัยใดเป็นพิเศษ เป็นแต่สีของวัสดุโปร่งแสงที่มีให้เลือกอยู่แค่ 7 สีนี้ ซ้ำการจัดวางแผ่นกระจกก็มิได้มีรูปแบบตายตัว เพียงวางตามลำดับตัวอักษรไล่จากซ้ายไปขวาในภาษาฝรั่งเศสที่เป็นหนึ่งในภาษาประจำชาติของเบลเยียมเท่านั้น จึงเรียงได้เป็น blanc – สีขาว bleu – สีน้ำเงิน jaune – สีเหลือง orange – สีส้ม rose – สีชมพู rouge – สีแดง และ vert – สีเขียว
หลักการเดียวของโปรเจ็กต์นี้ก็คือ การวางแผ่นกระจกสีต้องวางในแนวนอนเท่านั้น อันเป็นจุดต่างไปจากงานวางกระจกสีตามโบสถ์ที่วางในแนวตั้ง ซึ่งลดปริมาณแสงที่ส่องเข้ามาภายในอาคาร ขณะที่การวางกระจกในแนวนอนจะเปิดรับแสงได้มากกว่า นั่นทำให้แสงสีผ่านกระจกสีสาดส่องเข้ามายังชานชาลาอย่างเข้มข้นสมดังตั้งใจของตัวศิลปินที่กล่าวไว้ว่า
“ต้องคิดไว้เสมอว่ามีผู้คนผ่านเข้า-ออกสถานีแห่งนี้มากกว่า 1 แสนคนต่อวัน และคนเหล่านี้ก็ไม่ได้มาสถานีรถไฟเพื่อจะมาตั้งอกตั้งใจชมงานศิลปะหรือว่ามองหาอะไรเป็นพิเศษทั้งสิ้น ดังนั้นเราต้องหาสิ่งที่เกินความคาดหมายมาไว้ที่นี่” ดาเนียลกล่าว
‘สิ่งเกินความคาดหมาย’ นั้นจะเป็นอะไรไปเสียได้ในสถานีรถไฟที่มีแต่กระจกกับเหล็กสีเงิน แต่สิ่งใหม่ก็คือเงาสี่เหลี่ยมผืนผ้า 7 สีที่สะท้อนอยู่ตามพื้น ชานชาลา รถไฟ บันได แม้กระทั่งบนใบหน้าและลำตัวผู้คน – จนผู้คนตระหนักได้ถึงการดำรงอยู่โปรเจ็กต์ศิลปะนี้ได้ แม้ว่าตอนออกจากบ้านไม่ได้ตั้งใจจะมองหางานศิลปะใดๆ เมื่อมาใช้บริการสถานีรถไฟเลยก็ตาม แต่ก็ได้สัมผัสประสบการณ์ทางศิลปะที่ไม่ได้คาดคิดมาก่อน
โปรเจ็กต์งานศิลปะนอกพิพิธภัณฑ์ของดาเนียลที่ได้เงินทุนสนับสนุน 600,000 ยูโรนี้นับเป็นการตีความสถานีรถไฟแบบเก่าที่มักโอ่อ่าและประดับกระจกมากมายราวกับโบสถ์ยักษ์อันเคร่งขรึม หากสถานีลีแยฌ-กีเยอมังส์ในช่วง 1 ปีนับจากนี้จะเป็น ‘โบสถ์สถานีรถไฟ’ ที่เต็มไปสีสันและรูปเงาอันเลื่อนไหลที่มีผู้ศรัทธา (ในการเดินทางด้วยความเร็วสูง) นับแสนคนหลั่งไหลเข้ามาแต่ละวัน และดาเนียลก็หวังใจว่าจะให้สถานีแห่งนี้เป็นแลนด์มาร์กของประเทศ ประดุจหอไอเฟลแห่งเบลเยียมเลยทีเดียว
Photography: © J-L Deru, Yannick Wegner
ที่มา: https://www.designboom.com/art/daniel-buren-santiago-calatrava-liege-guillemins-station-belgium-10-18-2022/
https://www.brusselstimes.com/305660/liege-guillemins-train-station-transformed-into-colourful-cathedral
https://www.dezeen.com/2009/12/02/liege-guillemins-station-by-santiago-calatrava/
